Mô hình nhà nước tập quyền quan liêu thời lê sơ 1
➤ Gửi thông báo lỗi ⚠️ Báo cáo tài liệu vi phạmNội dung chi tiết: Mô hình nhà nước tập quyền quan liêu thời lê sơ 1
Mô hình nhà nước tập quyền quan liêu thời lê sơ 1
I. Tiòn ®Ò thiõt lÈp m« hxnh nhp níc tẼp quyòn quan li^u thêi S-«:1.1 Khhng holing cha nh+ng m« hxnh nhỊẲ níc tiòn L2 S->Mộ mét chÝnh quyón nhp níc hx Mô hình nhà nước tập quyền quan liêu thời lê sơ 1xnh thpnh, tẳn t1 *! vp ph,t trión ®ÒU dùa tr^n nh-ỉ-ng ®iỏu kiồn kinh tò, X- héi vp bèi cĩlnh IPch sỏ nhÉt ®Pnh. Thêi ®oxn IPch sỏ mp chóng ta xem xĐt ê ®@y Ip giai ®oxn ®Ọu thỏ kù XV, nh-ỉ-ng dPch chuyón lín vò kinh tỏ, X- héi tẺt nhi^n, tríc hõt vp chÝnh yòu b3Z»t nguẳn tõ nh-ỉ-ng ®ÌÒU kiồn cô th Mô hình nhà nước tập quyền quan liêu thời lê sơ 1ó cha nh-ỉ-ng thỏ kú tríc ®à.M« hxnh nhp níc "tỄp quyòn th©n d@n" ®ĩc thiõt lỄp tỏ triòu Lý (1009-1225), kỏ thõa nhng "bióu thh mét bíc ph,t trión caoMô hình nhà nước tập quyền quan liêu thời lê sơ 1
h-m vp è mét trxnh ®é còng cao h->n"1díi thêi TrỌn (1225-1400), ®- Ipm trBn nhióm vô vp choc n”ng cha nã, ®a d@n téc ta vĩt qua nhiòu sằng già, biỏn I. Tiòn ®Ò thiõt lÈp m« hxnh nhp níc tẼp quyòn quan li^u thêi S-«:1.1 Khhng holing cha nh+ng m« hxnh nhỊẲ níc tiòn L2 S->Mộ mét chÝnh quyón nhp níc hx Mô hình nhà nước tập quyền quan liêu thời lê sơ 1đen nó". M« hxnh "tÉp quyòn th©n d@n" tõ ®Pnh danh cha ná ®- cho thÊy c-ì sê cha nẳ Ip dũa tr^n quan hồ hop ®âng Ipng níc, chÝnh quyòn trung ->ng võa Ip ngêi cai trp võa Ip ngêi ®M diỏn cho Ipng X-.§iÓm Pi, Nhp Lý hxnh thpnh sau mét cuéc chuyón giao quyòn lùc hy h-ỉ-u. Tr^n nòn tung cha “một thế kỹ Mô hình nhà nước tập quyền quan liêu thời lê sơ 1hồn loạn về chinh trị và nhừng yêu cầu nam hoàn toàn trong nhà nước bị chết yếu”,1 Phan Huy Là: Vpi nhồn xĐt vơ têe chữc VỊJ tÝnh chÊt Nhự níc thêi LýMô hình nhà nước tập quyền quan liêu thời lê sơ 1
-Trơn trongTxm vỏ cél nguản. Nxb Thỏ giíl, H-1999, tr 63.1nh-ỉ-ng ngêi ®ong ®Ọu triòu Lý ®- x©y dùng mét m« hxnh nhp níc mil pháng theo hxnh thoc d©n I. Tiòn ®Ò thiõt lÈp m« hxnh nhp níc tẼp quyòn quan li^u thêi S-«:1.1 Khhng holing cha nh+ng m« hxnh nhỊẲ níc tiòn L2 S->Mộ mét chÝnh quyón nhp níc hx Mô hình nhà nước tập quyền quan liêu thời lê sơ 1eng gi,o, toc Tèng nho Chu Hy. Do vẼy, tỶnh chÉt d©n sù cha 2 m« hxnh npy Ip kh,c nhau. Nhp TrỢn ®ĩc t30 dùng tỏ 1225, vp ch0 h->n 30 n"m sau, nà phĩli ®->ng ®Ọu víi mét thõ lùc khhng khiõp mp và ngùa cha nã ©• l«i cuèn c1l §M lôc , -Mô hình nhà nước tập quyền quan liêu thời lê sơ 1
g kõt: "... vua t«ỉ ®ẳng t@m, anh em hop thuẼn, c1l níc ra soc, n^n bẳn giZEc mil chbu bp b3/4t..."2.Tuy nhi^n ®Õn cuèi thò kũ XIV, do sù ph,t trión cI. Tiòn ®Ò thiõt lÈp m« hxnh nhp níc tẼp quyòn quan li^u thêi S-«:1.1 Khhng holing cha nh+ng m« hxnh nhỊẲ níc tiòn L2 S->Mộ mét chÝnh quyón nhp níc hx Mô hình nhà nước tập quyền quan liêu thời lê sơ 1h npy ®ang tẳn tM ®- hxnh thpnh ba thùc thó cã sù dung hop lĩi Ých víi nhau:2 Hp V n TÊn, Ph'm ThP T'©m, Cuéc kh, ng chiOn chèng xMô hình nhà nước tập quyền quan liêu thời lê sơ 1
kõt CÉU ®ã ®a ®Õn nh-ỉ-ng m©u thuÉn míi mu m« hxnh chÝnh trp tẼp quyòn th©n d@n kh«ng thó ®iÒu hop naei. cèt lâi cha vẺn ®Ò chÝnh Ip sù ph,t trión chõI. Tiòn ®Ò thiõt lÈp m« hxnh nhp níc tẼp quyòn quan li^u thêi S-«:1.1 Khhng holing cha nh+ng m« hxnh nhỊẲ níc tiòn L2 S->Mộ mét chÝnh quyón nhp níc hx Mô hình nhà nước tập quyền quan liêu thời lê sơ 1,c m« hxnh nhp níc kh,c, bỏ ®ì kinh tõ cha nhp níc chÝnh Ip chõ ®é c«ng h-ỉ-u ruéng ®Ẻt. Theo quan niồm ®ã, mZEc nhi^n tẺt c1l ruéng ®Ẻt võa Ip tpi slìn cha nhp níc vp hỌu hõt còng Ip sê h-ỉ-u c«ng Ipng X-. Mèi quan hồ hop ®ẳng gi-ỉ-a hai thùc thó Lpng - Níc ®ìc duy trx tèt thx ®ã Ip ®iÒu dó dpng ®í Mô hình nhà nước tập quyền quan liêu thời lê sơ 1c chÉp nhỄn. Khi chõ ®é t h-ỉ-u ph,t trión-mét tÊt yõu kh,ch quan, tọng líp h-ỉ-u slln txm mái c,ch thao tóng quyõn lùc trong Ipng X- Ipm suy yõu quyòMô hình nhà nước tập quyền quan liêu thời lê sơ 1
n lùc kinh tõ cha chÝnh quyón trung -mg ®èi víl Ipng X-. §ỏn cuèi thêi TrỌn, m©u thuÉn vò quyòn lĩi gi-ỉ-a3c,c thùc thó tr^n cỉng víi sù suy yõu cha cI. Tiòn ®Ò thiõt lÈp m« hxnh nhp níc tẼp quyòn quan li^u thêi S-«:1.1 Khhng holing cha nh+ng m« hxnh nhỊẲ níc tiòn L2 S->Mộ mét chÝnh quyón nhp níc hx Mô hình nhà nước tập quyền quan liêu thời lê sơ 1h-ỉ-u phong kiồn lín: ®iOn trang t nh©n cha c,c quý téc ph,t trión m1nh mĩ. Nh mét quy luỄt, sù lín nVnh vò kinh tò cha c,c quý téc phong kiõn sĩ Ipm t"ng ®Pa VP chÝnh trp cha hã. HÕ qull Ip thò lùc cha v--ng hỌu, quý téc ngpy cpng lín. Hã muèn chng cè gia t"ng thò lùc ri^ng t,ch khái sù chi phèi ch Mô hình nhà nước tập quyền quan liêu thời lê sơ 1a ChÝnh quyòn trung -mg. Khuynh híng c,t cơ ly t©m xuÊt hiỏn ®e do1 trùc tiõp ®Òn thó chõ trung ->ng tẼp quyòn. ChÝnh quyòn Trung ->ng cuèi TrỌn hỌu nMô hình nhà nước tập quyền quan liêu thời lê sơ 1
h kh«ng thó ®iÒu hpnh naei tọng líp npy.Cuèi cĩng, quan hồ Phong kiỏn t nh©n - Lpng X-, sù ph,t trión cha cha bé phẺn thơ nhẼt sĩ Ipm ph-mg h1! ®Õn lìI. Tiòn ®Ò thiõt lÈp m« hxnh nhp níc tẼp quyòn quan li^u thêi S-«:1.1 Khhng holing cha nh+ng m« hxnh nhỊẲ níc tiòn L2 S->Mộ mét chÝnh quyón nhp níc hx Mô hình nhà nước tập quyền quan liêu thời lê sơ 1 cpng xa, khuynh h-íng c,t cơ gia t ng ®- Ipm cho mèi quan hõ tam gi,c gi-ra ba thùc thó ChÝnh quyòn trung -mg -phong kiòn t nh©n -Ipng X- kh«ng eBn hop ®ẳng nh tríc ®ĩc n-ỉ-a, nh-ỉ-ng ®iÒu kiõn ®Ó m« hxnh tẺp quyòn th©n d©n tẳn tM ®- biõn mÉt.Nh4-ng m©u thuÉn npy ®- khiõn cho X- héi §1i Viồt khhng Mô hình nhà nước tập quyền quan liêu thời lê sơ 1holing trỌm trẳng tõ nõa sau thò kù XIV. Kh,ch quan tx0 txnh huèng, thùc tõ ®ã ®Bi hái mét cuéc Cl|i c,ch kinh tò X- héi s©u s3Ac vp cỌn mét m« hxnh nMô hình nhà nước tập quyền quan liêu thời lê sơ 1
hp níc míi phì hĩp41.2. Clìi cch Hả Quý Ly, nh+ng ý tẻng vò mét m« hxnh nhu nic mil:§ong tríc y^u cQu cha IPch sỏ, Hẳ Quý Ly ®- ®0ng ra c1li c,ch khi I. Tiòn ®Ò thiõt lÈp m« hxnh nhp níc tẼp quyòn quan li^u thêi S-«:1.1 Khhng holing cha nh+ng m« hxnh nhỊẲ níc tiòn L2 S->Mộ mét chÝnh quyón nhp níc hx Mô hình nhà nước tập quyền quan liêu thời lê sơ 1 Ly vp triòu Hẳ.Bíc ®Qu ti^n, Hẳ Quý Ly tiõn hpnh mét chÝnh s,ch hxn ®iÒn víi môc ®Ých taeng ®iÒu chOnh ruéng ®Ẻt n"m 1397, quy ®Pnh nh-ỉ-ng chh sê h-ỉ-u (trò ®lỉ v-mg vp tréng c«ng Chóa) cà quy m« ruéng ®Ét lín h-m 10 mÉu phíli nép Pi cho nhp níc topn bé sè ruéng d ra ®Ó sung vpo c«ng quù (toc Ip t Mô hình nhà nước tập quyền quan liêu thời lê sơ 1r^n nguyên t3/4C, hã ch0 ®ĩc thỏa nhẺn 10 mÉu Ip ruéng t). Nhp níc tiõn hpnh ®0 ®xc Pi ruéng ®Ét, diỏn tÝch thõa sung c«ng. N"m 1402, Hẳ H,n Th-mg c1lMô hình nhà nước tập quyền quan liêu thời lê sơ 1
i c,ch thuõ ®inh nam, kh«ng ®,nh ®ẳng loH mp ®,nh theo luù tiõn, ngêi Ỷt ruéng moc thuò nhN ®i, kh«ng cằ ruéng vp hxng c« qull kh«ng thu thuõ. PGS. TSI. Tiòn ®Ò thiõt lÈp m« hxnh nhp níc tẼp quyòn quan li^u thêi S-«:1.1 Khhng holing cha nh+ng m« hxnh nhỊẲ níc tiòn L2 S->Mộ mét chÝnh quyón nhp níc hx Mô hình nhà nước tập quyền quan liêu thời lê sơ 1nhp níc. Cĩng víl chÝnh s,ch thuõ, phĐp hxn ®iÒn phQn npo cã líi cho nh-ỉ-ng ngêi nghio Ýt ruéng, mZEt kh,c ch/En ®ong xu thò ph,t trión tù nhi^n cha ruéng ®Ẽt t h-ỉ-u"3.N”m 1401, nhp Hẳ ban hpnh phĐp hxn n«, theo ®ã c,c quý téc bp hxn chõ n« tú, sè thõa ra (nh-ỉ-ng n« tú kh«ng cã chóc th 3 ®êi) bp Mô hình nhà nước tập quyền quan liêu thời lê sơ 1sung c«ng, bẳi thêng cho chh 5 quan 13 Nguyồn Quang Ngac (Cb). TiOn trxnh IPch so Viỏt Nam. Nxb GD, n m 2003, tr.865ngêi. C,c lo1! gia n« phHi thÝch dMô hình nhà nước tập quyền quan liêu thời lê sơ 1
Éu hiồu vpo tr,n ®ố ph©n biồt. Mét lĩng lín gia n« chuyón thpnh quan n«.Cj ®Ých cha nh-ỉ-ng chÝnh s,ch npy ®Òu nh»m chng cè Pi S0C mxnh cha ChÝnh quỵòI. Tiòn ®Ò thiõt lÈp m« hxnh nhp níc tẼp quyòn quan li^u thêi S-«:1.1 Khhng holing cha nh+ng m« hxnh nhỊẲ níc tiòn L2 S->Mộ mét chÝnh quyón nhp níc hx Mô hình nhà nước tập quyền quan liêu thời lê sơ 1o2i bấ quý téc TrQn vp chuyón dQn tô chỏ ®é qu©n chh quý téc sang chò ®é qu@n chh quan li^u".4VÒ v"n hou giu0 dôc, Hẳ Quý Ly ®- cho chÉn ch0nh I1! PhẼt gi,© vp nho gi,o. ang ®- ®Ò ra nh4-ng biỏn ph,p hxn chõ PhÉt gi,0 vp §*0 gl,o, ®Ò cao mét tho Nho gi,0 thùc dông, chèng gi,0 ®iÒu kõt híp víi mét ti Mô hình nhà nước tập quyền quan liêu thời lê sơ 1nh thQn Ph,p gia. Hẳ Quý Ly rÉt quan t@m ®Õn viõc c1li c,ch gi,0 dôc thi cò, mè réng hồ thèng gi,0 dòc ẽ ®Pa ph-mg, ®ZEt c,c hãc quan, cÉp hăc hpm. QuMô hình nhà nước tập quyền quan liêu thời lê sơ 1
y chỏ vp néi dung khoa cỏ ®ĩc c1li tae. M/Ec dĩ chõ ®é khoa cỏ lẼy Nho hãc Ipm néi dung ®-®ĩc ®ZEt ra tò thêi Lý, nhng suy ®Õn cĩng Ip Nho hăc cha TamI. Tiòn ®Ò thiõt lÈp m« hxnh nhp níc tẼp quyòn quan li^u thêi S-«:1.1 Khhng holing cha nh+ng m« hxnh nhỊẲ níc tiòn L2 S->Mộ mét chÝnh quyón nhp níc hxI. Tiòn ®Ò thiõt lÈp m« hxnh nhp níc tẼp quyòn quan li^u thêi S-«:1.1 Khhng holing cha nh+ng m« hxnh nhỊẲ níc tiòn L2 S->Mộ mét chÝnh quyón nhp níc hxGọi ngay
Chat zalo
Facebook