Đặc trưng thể loại và việc văn bản hóa truyền thuyết dân gian việt nam: phần 2
➤ Gửi thông báo lỗi ⚠️ Báo cáo tài liệu vi phạmNội dung chi tiết: Đặc trưng thể loại và việc văn bản hóa truyền thuyết dân gian việt nam: phần 2
Đặc trưng thể loại và việc văn bản hóa truyền thuyết dân gian việt nam: phần 2
CHƯƠNG 3VIỆC VẢN BẢN HÓA TRƯYỂN THUYẾT DÂN GIAN TRONG VÃN XUÔI TRUNG ĐẠI1. Vài nét về tình hình ghi chép truyền thuyết trong văn xuôi trung đại Việt N Đặc trưng thể loại và việc văn bản hóa truyền thuyết dân gian việt nam: phần 2 Nam7.7. Ghi chép văn học dân gian - bước đi đầu tiên cùa vàn học viếtMặc dù được hình thành tương đổi muộn nhưng nền vãn học trung đại Việt Nam vần mang nhừng đặc điểm giống với văn học viết các nước trên thế giới là băt đầu băng việc ghi chép văn học dân gian. Đây chính là hình thức sớm nhắt cùa vă Đặc trưng thể loại và việc văn bản hóa truyền thuyết dân gian việt nam: phần 2 n học trung đại. hay nói như B.L.Riftin. là giai đoạn "hậu cổ đại" hoặc "trung cổ sơ kỳ"1. Tác già người Nga là N.P.Podơnhcpca cũng nói rằng, "văn họcĐặc trưng thể loại và việc văn bản hóa truyền thuyết dân gian việt nam: phần 2
dân gian được ghi chép là hình thức quá độ giừa văn học dân gian và văn học thành văn... Sảng tác của tác già dân gian được ghi lại và dần dần sau nàCHƯƠNG 3VIỆC VẢN BẢN HÓA TRƯYỂN THUYẾT DÂN GIAN TRONG VÃN XUÔI TRUNG ĐẠI1. Vài nét về tình hình ghi chép truyền thuyết trong văn xuôi trung đại Việt N Đặc trưng thể loại và việc văn bản hóa truyền thuyết dân gian việt nam: phần 2 . Nhận xét trên cùng giải thích luôn cà nhừng hiện tượng dược phát hiện trong các di tích cúa vãn học cổ đại phương Đông mang những đặc điểm của sáng tác truyền miệng nhưng ngày nay lại đến với chúng ta trong hình thức cùa sáng tác có văn tự. Hiện tượng này chứng tỏ rằng, những lớp mới liên quan đển Đặc trưng thể loại và việc văn bản hóa truyền thuyết dân gian việt nam: phần 2 nhừng thời kỳ khác nhau cứ dàn dân được bồ sungI.B.l-.Riftin, Sừ fhi lịch sữ và truyền thống vàn học dàn gian Trung Quốc, Phan Ngọc dịch từ nguyên bàĐặc trưng thể loại và việc văn bản hóa truyền thuyết dân gian việt nam: phần 2
n tiếng Nga. Nxb. Thuận Hóa - Trung tàm Vàn hóa ngôn ngừ Dòng Tây. 2002.201ĐẶC TRƯNG THỂ LOẠI VÀ VIỆC VẦN BÀN HÔA ...vào cái hạt nhân cơ bản đà thắm tCHƯƠNG 3VIỆC VẢN BẢN HÓA TRƯYỂN THUYẾT DÂN GIAN TRONG VÃN XUÔI TRUNG ĐẠI1. Vài nét về tình hình ghi chép truyền thuyết trong văn xuôi trung đại Việt N Đặc trưng thể loại và việc văn bản hóa truyền thuyết dân gian việt nam: phần 2 y luật chung của nhiều nền văn học viết đều khởi đầu băng việc ghi chép folklore. Các loại hình văn học tự sự trong văn học viết Việt Nam thời trung cận đại cũng không năm ngoài quy luật đó"2.Tuy nhiên, bước qua thời trung cổ sơ kỳ, vào thời trung cô phát triển, văn học viết vần cỏ mối quan hệ chặt Đặc trưng thể loại và việc văn bản hóa truyền thuyết dân gian việt nam: phần 2 chè với văn học dân gian với tính chất, mức độ và biẻu hiện khác nhau. Mười thế ki văn học trung đại Việt Nam (X-XIX) cũng đă trải qua những bước phátĐặc trưng thể loại và việc văn bản hóa truyền thuyết dân gian việt nam: phần 2
triên mang tính quy luật như vậy. Căn cứ vào dời song tác phâm, văn học trung đại được chia làm 3 thời kỳ: X-XIV, XV-XVIII, XVIII-XIX. Từng thời kì đCHƯƠNG 3VIỆC VẢN BẢN HÓA TRƯYỂN THUYẾT DÂN GIAN TRONG VÃN XUÔI TRUNG ĐẠI1. Vài nét về tình hình ghi chép truyền thuyết trong văn xuôi trung đại Việt N Đặc trưng thể loại và việc văn bản hóa truyền thuyết dân gian việt nam: phần 2 ự sự lấy việc ghi chép truyện dân gian làm nền tảng, với các tác gia tiêu biểu là Lý Tế Xuyên, Trần Thế Pháp và sau đó là Vũ Quỳnh, Kiều Phú. Ò thế ki XV, XVI, xu hướng ghi chép văn học dân gian đà được thay thể băng xu thế văn học hóa truyện dân gian mà các tác gia tiéu biểu là Lề Thánh Tông và Ngu Đặc trưng thể loại và việc văn bản hóa truyền thuyết dân gian việt nam: phần 2 yền Dử. Thế kỷ XVII có sự vắng bóng cùa văn xuôi tự sự. Thế kỷ XVIII, XIX là giai đoạn văn xuôi phát triển rực rờ, bên cạnh những sáng tạo nghệ thuậtĐặc trưng thể loại và việc văn bản hóa truyền thuyết dân gian việt nam: phần 2
đích thực vần tồn tại nhừng truyện dân gian được ghi chép lại theo quan điểm và phương pháp mới. Vì thế, trong phạm vi cuốn sách này, chúng tôi dừng lCHƯƠNG 3VIỆC VẢN BẢN HÓA TRƯYỂN THUYẾT DÂN GIAN TRONG VÃN XUÔI TRUNG ĐẠI1. Vài nét về tình hình ghi chép truyền thuyết trong văn xuôi trung đại Việt N Đặc trưng thể loại và việc văn bản hóa truyền thuyết dân gian việt nam: phần 2 I, XIX.Vản xuôi tự sự trung đại bao gồm hai bộ phận là văn học chức năng và văn xuôi nghệ thuật, về bộ phận văn học chức năng, ở1N.P.Podơnhcpca, "Vấn đồ phân chia thời ki nhừng nền văn học cổ đại phương Đông", Tạp chi Càc dàn tộc châu Á châu Phi, M. 1962, Bàn dịch chép tay, Thư viện Viện Văn học, ki Đặc trưng thể loại và việc văn bản hóa truyền thuyết dân gian việt nam: phần 2 hiệu DL.552, 1962, tr.13.2Kiều Thu Hoạch, "Vai trò của truyện kể dàn gian đối với sự hĩnh thành các the loại tự sự trong văn học Việt Nam", in trongĐặc trưng thể loại và việc văn bản hóa truyền thuyết dân gian việt nam: phần 2
sách Vãn hóa dân gian, những lĩnh vực nghiên cứu, Nxb. Khoa học xă hội, H. 1989. tr.93.202ChMng 3. Việc văn bán hóa truyền thuyết dân gian...Chương 2,CHƯƠNG 3VIỆC VẢN BẢN HÓA TRƯYỂN THUYẾT DÂN GIAN TRONG VÃN XUÔI TRUNG ĐẠI1. Vài nét về tình hình ghi chép truyền thuyết trong văn xuôi trung đại Việt N Đặc trưng thể loại và việc văn bản hóa truyền thuyết dân gian việt nam: phần 2 bộ phận văn xuôi nghệ thuật đề tiếp tục tìm hiểu diện mạo cùa truyền thuyết trong quá trình văn bàn hóa với dấu ấn của tác già cũng như sự tác động trở lại cùa nhừng đặc trưng truyền thuyết với việc coi nó là đối tượng để ghi chép.1.2. Vản bàn hóa và văn học hóaViệc tiêp nhận văn học dàn gian cùa v Đặc trưng thể loại và việc văn bản hóa truyền thuyết dân gian việt nam: phần 2 ăn xuôi tự sự trung đại Việt Nam diễn ra theo hai hướng: văn bàn hóa và văn học hóa.Văn bản hóa là việc ghi chép lại truyện lưu hành trong dân gian thĐặc trưng thể loại và việc văn bản hóa truyền thuyết dân gian việt nam: phần 2
eo cách cùa từng tác giả chứ không hư cắu thêm. Ỏ hựớng này, tác giả văn xuôi trung đại thường lấy cà cốt truyện lần các motif để tồ chức, sắp xếp thàCHƯƠNG 3VIỆC VẢN BẢN HÓA TRƯYỂN THUYẾT DÂN GIAN TRONG VÃN XUÔI TRUNG ĐẠI1. Vài nét về tình hình ghi chép truyền thuyết trong văn xuôi trung đại Việt N Đặc trưng thể loại và việc văn bản hóa truyền thuyết dân gian việt nam: phần 2 kề tương đổi hoàn chinh. B.L.Riftin cho biết, ở các nước phương Đông, "những thù pháp kể chuyện truyền miệng ở các dân tộc cũng như nhừng cách ghi các tác phẩm truyền miệng ở giai đoạn đầu rất gần gũi nhau"1. Do đỏ, không có gì là lạ khi bộ phận văn học này vừa là đối tượng của văn học viết, vừa là Đặc trưng thể loại và việc văn bản hóa truyền thuyết dân gian việt nam: phần 2 đối tượng của văn học dân gian. Tương ứng với giai đoạn đằu của văn học trung đại Việt Nam, từ thế ki X đến thế ki XIV, là hai tác phẩm nổi bật mà chúĐặc trưng thể loại và việc văn bản hóa truyền thuyết dân gian việt nam: phần 2
ng tôi sẽ chọn để khảo sát là Việt điện u linh (1329, Lý Tế Xuyên) và Lĩnh Nam chích quái (thế ki XIV, Trần Thế Pháp).Vàn học hóa là việc lấy một yếu CHƯƠNG 3VIỆC VẢN BẢN HÓA TRƯYỂN THUYẾT DÂN GIAN TRONG VÃN XUÔI TRUNG ĐẠI1. Vài nét về tình hình ghi chép truyền thuyết trong văn xuôi trung đại Việt N Đặc trưng thể loại và việc văn bản hóa truyền thuyết dân gian việt nam: phần 2 ay mượn" văn học dân gian (B.L.Riftin). Ở Việt Nam, xu hướng này tương ứng với 2 giai đoạn văn học trung đại: XV-XVIII, XVIII-XIX mà nồi bật là hai thể loại truyện ký và truyện truyền kỳ.I. B.L. Riftin, Sữ í hi lịch sứ và truyền thống vàn học dán gian Trung Quắc, Phan Ngọc dịch từ nguyên bản tiếng N Đặc trưng thể loại và việc văn bản hóa truyền thuyết dân gian việt nam: phần 2 ga, Nxb.Thuận Hóa - Trung tâm Vãn hóa ngôn ngữ Đông Tây, 2002.203ĐẶC TRƯNG THỂ LOẠI VÀ VIỆC VẰN BẲN HÔA...Khi tìm hiểu nhừng thủ pháp phân tích loại hĐặc trưng thể loại và việc văn bản hóa truyền thuyết dân gian việt nam: phần 2
ình dề xác định vị trí của một hiện tượng vân học trong quá trình văn học thế giới, B.L.Riftin cho răng, cần phải ỉàm sáng tỏ 3 tiết diện (3 lớp): lớpCHƯƠNG 3VIỆC VẢN BẢN HÓA TRƯYỂN THUYẾT DÂN GIAN TRONG VÃN XUÔI TRUNG ĐẠI1. Vài nét về tình hình ghi chép truyền thuyết trong văn xuôi trung đại Việt N Đặc trưng thể loại và việc văn bản hóa truyền thuyết dân gian việt nam: phần 2 iền với với nhừng hình thức văn học dàn gian nguyên thuỷ, chẳng hạn, găn liền với sự xuất hiện truyện truyền miệng bằng văn xuôi ờ giai đoạn đầu (đối với Trung Quốc và Cận Đông), và vượt lên trước sự tiến triển cùa tư tường và sự miêu tà"1. Như vậy, nhìn từ góc độ loại hình, ta có thể thấy lớp tự sự Đặc trưng thể loại và việc văn bản hóa truyền thuyết dân gian việt nam: phần 2 (tức là cách tổ chức cốt truyện và phong cách kề chuyện dân gian) mà B.L.Riftin nói ờ đây tương ứng với truyện văn xuôi trung đại Việt Nam ở giai doạĐặc trưng thể loại và việc văn bản hóa truyền thuyết dân gian việt nam: phần 2
n đầu, khi xu hướng văn bàn hóa là xu hướng chù đạo đề xây dựng nên móng cho văn xuôi tự sự trung đại. Còn lớp miêu tà và tư tường (khi các thủ pháp mCHƯƠNG 3VIỆC VẢN BẢN HÓA TRƯYỂN THUYẾT DÂN GIAN TRONG VÃN XUÔI TRUNG ĐẠI1. Vài nét về tình hình ghi chép truyền thuyết trong văn xuôi trung đại Việt N Đặc trưng thể loại và việc văn bản hóa truyền thuyết dân gian việt nam: phần 2 g văn học hóa phát triển mạnh và văn xuôi trung đại "bứt khỏi lối tự sự dân gian và văn học chức năng"2 dề xây dựng cho mình một truyền thống nghệ thuật riêng.Tuy nhiên, sự phân biệt "văn bân hóa" và "văn học hóa" ờ đây chi là tương dối. Bời vì, như đã nói ở trên, xu hướng văn bản hóa mà chúng tôi n Đặc trưng thể loại và việc văn bản hóa truyền thuyết dân gian việt nam: phần 2 ói đen ở đây khác căn bàn với việc sưu tầm, ghi chép truyện dân gian, khi mà người sưu tầm luôn cố gắng ghi lại ở mức trung thảnh nhất lời người kể trĐặc trưng thể loại và việc văn bản hóa truyền thuyết dân gian việt nam: phần 2
ong dân gian. Còn trong các tác phẳm văn xuôi trung dại ở giai đoạn đằu (thế ki X - thể ki XIV), các tác giá đà sừ dụng truyện dàn gian theo sự quy địCHƯƠNG 3VIỆC VẢN BẢN HÓA TRƯYỂN THUYẾT DÂN GIAN TRONG VÃN XUÔI TRUNG ĐẠI1. Vài nét về tình hình ghi chép truyền thuyết trong văn xuôi trung đại Việt N Đặc trưng thể loại và việc văn bản hóa truyền thuyết dân gian việt nam: phần 2 .L.Riftin, Sừ í hi lịch sử và truyền thống vân học dân gian Trung Ọuoc, Phan Ngọc dịch từ nguyên bàn tiếng Nga. Nxb.Thuận I lóa - Trung tâm Vãn hóa ngôn ngừ Đông Tây, 2002, tr.l 17.2Nguyền Đãng Na, "Tự sự lịch sử trong vãn học trung đại Việt Nam • những đặc diem của bước đi ban đầu", Tạp chi Vân học Đặc trưng thể loại và việc văn bản hóa truyền thuyết dân gian việt nam: phần 2 , sỏ 12, H. 1999, ư.21.204Chuvng 3. Việc văn bản hóa truyền thuyết dãn gian...có thể nói, "văn bản hóa" là một cấp dộ, một giai đoạn cùa "vãn học hóa"Đặc trưng thể loại và việc văn bản hóa truyền thuyết dân gian việt nam: phần 2
. Chính vì vậy, văn xuôi trung đại Việt Nam, có một điều đặc biệt là, ờ giai đoạn sau cùa văn xuôi trung đại (giai đoạn trung dại phát triền) thì xu hCHƯƠNG 3VIỆC VẢN BẢN HÓA TRƯYỂN THUYẾT DÂN GIAN TRONG VÃN XUÔI TRUNG ĐẠI1. Vài nét về tình hình ghi chép truyền thuyết trong văn xuôi trung đại Việt N Đặc trưng thể loại và việc văn bản hóa truyền thuyết dân gian việt nam: phần 2 ghi chép lại mà không có sự hư cấu sáng tạo đề trở thành một tác phẩm văn học viết thực sự. Xu hướng này chăng nhừng không mâu thuẫn với xu hướng vãn học hỏa văn học dân gian, xu hướng phát triền vãn xuôi nghệ thuật đích thực mà là nhừng đường nét, nhừng sắc màu làm sinh động bức tranh văn học trung Đặc trưng thể loại và việc văn bản hóa truyền thuyết dân gian việt nam: phần 2 đại. Đây cũng chính là một biểu hiện của "sự không thuần chúng về thề loại"1 trong văn học trung đại mà các nhà nghiên cứu thường nói đến.Sự khác nhaĐặc trưng thể loại và việc văn bản hóa truyền thuyết dân gian việt nam: phần 2
u cùa 2 khái niệm này trong chuyên khào mà chúng tôi muốn nói đến là ờ chồ: khái niệm "văn bản hóa" dùng đề chì những tác phẩm sử dụng chất liệu văn hGọi ngay
Chat zalo
Facebook