Tìm hiểu về khoa học nghịch lý: Phần 2
➤ Gửi thông báo lỗi ⚠️ Báo cáo tài liệu vi phạmNội dung chi tiết: Tìm hiểu về khoa học nghịch lý: Phần 2
Tìm hiểu về khoa học nghịch lý: Phần 2
Chương 3TRỰC GIÁC VÀ DUY LÝBIẾT NHƯNG KHÔNG Hiểu RÕChúng ta đang tiếp cận một trong những nghịch lý bí ẩn nhất trong hoạt động khoa học. Trong chương Tìm hiểu về khoa học nghịch lý: Phần 2 trước, bạn đọc đà biết rằng sự phát triển của khoa học là sự thay thế hệ tín điều, các phương pháp và hình thái lư duy. Việc mô tả quá trình thay thế vừa nói bằng các phép logic là hoàn toàn không thích họp. Hệ tín điều sau bao giờ cùng phủ nhận hệ tín điều trước và xác lập nhùng hệ quả hoàn toàn k Tìm hiểu về khoa học nghịch lý: Phần 2 hác, vì thế không thể suy luận cái sau từ cái trước.Nói cách khác, nếu các phát kiến khoa học diễn ra dễ dàng theo kiểu học sinh trung học giải một bàTìm hiểu về khoa học nghịch lý: Phần 2
i tập lý thông thường - tức chỉ việc điền số liệu cho trước vào các còng thức, viện dẫn các định lý, làm một vài phép suy đoán - thì khoa học chỉ còn Chương 3TRỰC GIÁC VÀ DUY LÝBIẾT NHƯNG KHÔNG Hiểu RÕChúng ta đang tiếp cận một trong những nghịch lý bí ẩn nhất trong hoạt động khoa học. Trong chương Tìm hiểu về khoa học nghịch lý: Phần 2 ánh lối suy nghi đó với nguyên tắc nước chảy từ chỗ cao tới chỗ thấp, tức là người ta hoàn toàn có thể biết trước kết quả của hoạt động tư duy. Thế nhưng, chỉ những ý tưởng mới mẻ. xuất hiện hoàn toàn93bất ngờ, không thê’ và không hề được dự đoán trước mới có thể có giá trị đối với việc đưa khoa học Tìm hiểu về khoa học nghịch lý: Phần 2 tới những chân trời mới. Những ý tưởng này xuất hiện và tồn tại bất chấp việc chúng hoàn toàn vô lý theo quan niệm đương thời. Trở lại cách so sánh vTìm hiểu về khoa học nghịch lý: Phần 2
ừa kể trên, điều này giống như ai đó tuyên bố rằng nước chảy tự nhiên từ chỗ thấp tới chỗ cao.Rõ ràng, tư duy logic chẳng thể giúp chúng ta trong việcChương 3TRỰC GIÁC VÀ DUY LÝBIẾT NHƯNG KHÔNG Hiểu RÕChúng ta đang tiếp cận một trong những nghịch lý bí ẩn nhất trong hoạt động khoa học. Trong chương Tìm hiểu về khoa học nghịch lý: Phần 2 trực tiếp tiếp cận chân lý không cần bất cứ sự lý giải hay chứng minh nào. Nó xảy ra đột ngột tới mức bản thân nhà nghiên cứu cũng không biết làm thế nào mình lại có trong tay lời giải đáp cho vấn đề và không thê’ đưa ra các chứng cớ xác nhận sự tồn tại của quá trình sáng tạo. "Tôi không thể nói đượ Tìm hiểu về khoa học nghịch lý: Phần 2 c việc phát minh diễn ra như thế nào bởi vì chẳng ai biết gì quá trình này" - G. Polia viết.Tuy phát minh ra điều mói lạ nhưng nhà khoa học cùng khôngTìm hiểu về khoa học nghịch lý: Phần 2
đủ khả năng chúng minh nó. lúc là dùng các quy tắc logic học trình bày lại quá trình hình thành kết quả của sự sáng tạo từ các luận điếm khoa học. cáChương 3TRỰC GIÁC VÀ DUY LÝBIẾT NHƯNG KHÔNG Hiểu RÕChúng ta đang tiếp cận một trong những nghịch lý bí ẩn nhất trong hoạt động khoa học. Trong chương Tìm hiểu về khoa học nghịch lý: Phần 2 được câu trả lời) bằng con đường nào ông lại nắm được chúng trong lay.Thông thường, mỗi phát minh khoa học sè được trình bày qua một hệ thống các khái niệm, các quy luật. Thế nhung, sau khi nhà khoa học thu được kết quả nghiên cún nhờ sự giúp súc của trực giác thì anh ta lại không có đuợc một hệ thố Tìm hiểu về khoa học nghịch lý: Phần 2 ng như thế đê’ trình bày kết quả.94Dĩ nhiên, vì vấn đề quá mới nên cản phải có những khái niệm hoàn toàn mời, chưa hề tồn tại. Vì thế để diễn tả phátTìm hiểu về khoa học nghịch lý: Phần 2
minh của mình các nhà khoa học thường nhờ tới những hình ảnh, cảm nhận có sẵn trong kinh nghiệm của họ. tire tạm sử dụng những khái niệm cữ để diễn đạChương 3TRỰC GIÁC VÀ DUY LÝBIẾT NHƯNG KHÔNG Hiểu RÕChúng ta đang tiếp cận một trong những nghịch lý bí ẩn nhất trong hoạt động khoa học. Trong chương Tìm hiểu về khoa học nghịch lý: Phần 2 à bông. Hồi đầu thế kỷ 20, nhà toán học J. Hadamard và nhà tâm lý học T. Ribot đã tiến hành phỏng vấn một loạt nhà toán học lớn với yêu cầu kể lại quá trình sáng tạo của mình. Nhiều người trả lời rằng họ tư duy bằng những hình ảnh và khi trình bày kết quả trên giấy thì họ dùng các ký tự. Bản thân Ha Tìm hiểu về khoa học nghịch lý: Phần 2 damard không thích dùng các con số trong lúc chứng minh các định lý so học mà lại nhờ tới các ký hiệu riêng như dấu chấm, dấu khuyên và cả những hìnhTìm hiểu về khoa học nghịch lý: Phần 2
thù kỳ dị do ông tự nghi ra.Vào một thời điểm thích hợp nội dung của phát minh sè dược trình bày lại qua hệ thống các khái niệm, còng thức mới. Tuy nhChương 3TRỰC GIÁC VÀ DUY LÝBIẾT NHƯNG KHÔNG Hiểu RÕChúng ta đang tiếp cận một trong những nghịch lý bí ẩn nhất trong hoạt động khoa học. Trong chương Tìm hiểu về khoa học nghịch lý: Phần 2 ạt động suy nghĩ của nào được kiếm soát bởi nhận thức của con người, tức là con người có thể kế lại. diễn đạt bằng lời theo một trình tự nào đó. Ví dụ đế nhân 15 với 17, người ta biết rõ trình tự từng bước hoạt động của bộ não cho tói khi thu đuợc kết quả. Ngược lại. với trục cảm người ta không thể Tìm hiểu về khoa học nghịch lý: Phần 2 tái hiện lại được trình lự làm việc của não để dần đến kết quả. Thông thường khi linh tính mách bảo một điều gì đó thì chăng ai có thể diền đạt lại nhTìm hiểu về khoa học nghịch lý: Phần 2
ững gì đà diễn ra trong đầu.95Hãy xem xét một câu hỏi đơn giản: "Thế nào là biết?". Khi ta nói "Tôi biết số điện thoại của ông X.?" thì chữ "biết" nàyChương 3TRỰC GIÁC VÀ DUY LÝBIẾT NHƯNG KHÔNG Hiểu RÕChúng ta đang tiếp cận một trong những nghịch lý bí ẩn nhất trong hoạt động khoa học. Trong chương Tìm hiểu về khoa học nghịch lý: Phần 2 (hay vật) cụ thể. Ví dụ. nếu bạn dùng chữ "ngôi sao" nhiều lần để ám chỉ cùng một vật thì có nghía bạn biết ngôi sao là gì. Nhưng đê’ "biết" đối tượng nào đó thì cũng phải mô tả được nó bằng lời. Ví dụ. nếu một sinh viên khi đi thi nói rằng: "Nói chung em biết, nhưng em không thể nào diễn đạt thành Tìm hiểu về khoa học nghịch lý: Phần 2 lời" thì có thể xem người sinh viên này là thực sự "biết" hay không? Cho nên "biết" cũng có nghía là "hiểu"?Mặt khác, "hiểu" cũng có nhiều mức độ. MứTìm hiểu về khoa học nghịch lý: Phần 2
c độ đầu tiên là theo dõi được bài giảng, không đế mất mạch logic. Mức độ thứ hai là "trả bài" được. tức trình bày được sự "biết” của mình. Và mức độ Chương 3TRỰC GIÁC VÀ DUY LÝBIẾT NHƯNG KHÔNG Hiểu RÕChúng ta đang tiếp cận một trong những nghịch lý bí ẩn nhất trong hoạt động khoa học. Trong chương Tìm hiểu về khoa học nghịch lý: Phần 2 (chị) ta phải hiểu biết tương đối sâu vấn đề. Mặt khác nữa, "biết" cũng gắn với kinh nghiệm hoạt động thực tế, với việc hình dung cụ thể đối với công việc. Một người, trước khi xây nhà. hình dung sẵn trong đầu hình dáng của ngôi nhà tưởng tượng thì có nghía là anh ta cũng "biết" phần nào căn nhà củ Tìm hiểu về khoa học nghịch lý: Phần 2 a mình.Cuối cùng thì "biết" cùng có nghĩa là "tự nhận thức”, nói cách khác là nhận thức về cái "lôi" của mình. Ví dụ. trẻ em (khoảng từ 2 đến 2,5 tuổiTìm hiểu về khoa học nghịch lý: Phần 2
) thường không nói về mình ở ngòi thứ nhất. Thay vì nói "con muốn uống nước", các em sè nói "Bi muốn uống nước”.Và bây giờ. chúng ta hãy tìm hiểu quá Chương 3TRỰC GIÁC VÀ DUY LÝBIẾT NHƯNG KHÔNG Hiểu RÕChúng ta đang tiếp cận một trong những nghịch lý bí ẩn nhất trong hoạt động khoa học. Trong chương Tìm hiểu về khoa học nghịch lý: Phần 2 định vấn đề cần giải quyết. Thế nhưng "vấn đề" là cái gì? Đó chính là những vùng tráng trên tấm bản đồ tri thức của nhân loại. Vâng, mọi điếm trên tâm bân đồ này xem ra rất rõ ràng dưới ánh sáng của những lý thuyết hiện hành ngoại trừ những vùng tráng nói trên. Nhùng cố gắng nhằm tìm hiểu bản chất c Tìm hiểu về khoa học nghịch lý: Phần 2 ủa những vùng trắng bằng những công cụ và phương cách nhìn nhận truyền thống đều tỏ ra vô vọng. Khi bạn nhận thức được điều này cùng chính là lúc bạnTìm hiểu về khoa học nghịch lý: Phần 2
xác định được vấn đề cần giải quyết, bởi như người ta thường nói, "vấn đề" chính là sự hiểu biết về nhùng điều chưa biết. Nói cách khác, xác định đượcChương 3TRỰC GIÁC VÀ DUY LÝBIẾT NHƯNG KHÔNG Hiểu RÕChúng ta đang tiếp cận một trong những nghịch lý bí ẩn nhất trong hoạt động khoa học. Trong chương Tìm hiểu về khoa học nghịch lý: Phần 2 mang lại. Vấn đề thường xuất hiện trong những tình huống cụ thế khiến cho nhũng tìm tòi của hạn phải phủi diễn ra trong phạm vi cụ thế và giải quyết được nhũng mâu thuần cụ thể.Người ta thường nói nếu sau khi giải quyết được một vấn đề lại nảy sinh vấn đề mới thì giải pháp đó mới chỉ là gần đúng. T Tìm hiểu về khoa học nghịch lý: Phần 2 hế nhưng, nếu sau khi giải quyết xong một vấn đề mà lại không thấy xuất hiện nhũng vấn đề mới thì cái đặt ra ban đầu chưa phải là vấn đề đúng nghía. QTìm hiểu về khoa học nghịch lý: Phần 2
uá trình xử lý một vấn đề thực sự đúng nghía của chữ "vấn đề" sè sinh ra vô số các vấn đề khác theo lối dây chuyền.Tất cả những điều trên cho thấy sự Chương 3TRỰC GIÁC VÀ DUY LÝBIẾT NHƯNG KHÔNG Hiểu RÕChúng ta đang tiếp cận một trong những nghịch lý bí ẩn nhất trong hoạt động khoa học. Trong chương Tìm hiểu về khoa học nghịch lý: Phần 2 nảy sinh vấn97đẻ. Chúng ta không phủ nhận vai trò của cảm tính nhưng rõ ràng giai đoạn chuẩn bị diễn ra dưới sự kiểm soát của ý thúc.Lịch sử phát triển khoa học cho thấy vấn đề thường được phát hiện trong quá trình chuẩn bị một báo cáo khoa học, một bài giảng, trong những cuộc hội thảo, tranh luận h Tìm hiểu về khoa học nghịch lý: Phần 2 ay trong trong quá trình hệ thống hóa những kiến thức đà tích lũy được... Đê’ thực hiện những công việc này, phải lảm chủ được khối lượng thông tin khTìm hiểu về khoa học nghịch lý: Phần 2
ổng lồ đà thu nhận được, phân loại, so sánh, phát hiện những điều không ăn khớp, giới hạn ranh giới giữa những điều rõ ràng và những gì còn mập mờ. bíChương 3TRỰC GIÁC VÀ DUY LÝBIẾT NHƯNG KHÔNG Hiểu RÕChúng ta đang tiếp cận một trong những nghịch lý bí ẩn nhất trong hoạt động khoa học. Trong chương Tìm hiểu về khoa học nghịch lý: Phần 2 tố hoặc nhóm các nguyên tố được trình bày không theo một hệ thống nào, dường như chúng chang có mối liên hệ gì với nhau, gây khó khăn cho cả thầy lần trò. Chính vì thế. D. Mendeleev quyết tâm tìm cách sắp xếp các nguyên tờ hóa học theo một trật tự nhất định. Và ông đã tìm ra tiêu chí để phân loại - Tìm hiểu về khoa học nghịch lý: Phần 2 nguyên tử lượng - đồng thời phát hiện ra tính tuần hoàn của các nguyên tố hóa học. Như thế, bắt đầu từ mục đích thuần tuy sư phạm D. Mendeleev đà pháTìm hiểu về khoa học nghịch lý: Phần 2
t hiện được vấn đẻ mói và đi tới phát minh.Tương tự, N. Lobachevski, người sáng lập môn hình học phi Euclid, cũng xuất phát từ mục đích sư phạm. Từ lâGọi ngay
Chat zalo
Facebook