van-hoa-nguyet-san-so-7-
➤ Gửi thông báo lỗi ⚠️ Báo cáo tài liệu vi phạmNội dung chi tiết: van-hoa-nguyet-san-so-7-
van-hoa-nguyet-san-so-7-
ếộ Mỡl - SỐ 7THÁNGVAN - HÓA4CO* - QUAN VĂN • HÓA VIET - NAMSAIGONbọ Ọưốc-GIA giao-dực xuÀt-bÀncuộc LỄ TẶNG PHONGTIÉN-Si DANH-Dự(Hoi-ký cùa một sinh-vi van-hoa-nguyet-san-so-7- iên)NGUYỄN-CÁTM Ô ỉ dến Ba-lê dí đưực một năm. Từ một tlnh-ly êm-đềm đến một đô-***" thành náo-nhiẹt, đời 8ống tinh-thần dã đồi hẳn. Mối tuần không biể bao nhiêu chuyện u kỉch-thích ngưài học-sinh đa-cẳm và hiếu-kỳ. Cách một tháng trưórc, hôm bãi trưà.ig, tôi có dự cuộc diến-thuyết lứn-lao của ông H van-hoa-nguyet-san-so-7- erriot tại Sorbonne, và mới đây, tôi được dự-kiến cuộc tiếp-rước nhà thi-éT Paul Valéry tại Sinh-viêi học-xắ. Mẩy hôm nay, lại nghe người ta nói buồivan-hoa-nguyet-san-so-7-
khai-giảng trường Đại-học Đa-ỉê sế rất long-trọng, vì trong dịp này sẽ có cuộc tặng phong Tiến-sĩ danh-dự. Thêm một lần nữa làm cho tôi rộn-rực trong ếộ Mỡl - SỐ 7THÁNGVAN - HÓA4CO* - QUAN VĂN • HÓA VIET - NAMSAIGONbọ Ọưốc-GIA giao-dực xuÀt-bÀncuộc LỄ TẶNG PHONGTIÉN-Si DANH-Dự(Hoi-ký cùa một sinh-vi van-hoa-nguyet-san-so-7- lá vàng roả lác-dác. Mặc dầu trời lạnh buốt, trưốT cửa trưởng Sorbonne, từng lớp ngưốỉ lũ-lượt kéo đến rẩt dông. Mấy ông lâo lụ-khụ chống cây dù chen bưó*c vái các sỉnh-viên nam, nữ. Đến trước cửa ưưò-ng, tôi dừng lại với người bọn đề dọc tẩm yết-thị lớn trên có mấy chứ in to : Rentrée soỉennelle d van-hoa-nguyet-san-so-7- es Facultés — Attribution du titre de Docteur honoris causa à M. Chandra Raman, physicien hindou (Buồỉ khai-giàng long-trọng Ờ trưồ-ng Đại-học — Cuộcvan-hoa-nguyet-san-so-7-
tạng phong Tiến-sĩ danh-dự cho ông Chandra Raman, nhà vật-lỷ-học Ân-độ). Trong chớp mắt, tôi thấy lại buòi thi Vấn-khoa Tiến-8Ĩ mà tôi được xem cách73ếộ Mỡl - SỐ 7THÁNGVAN - HÓA4CO* - QUAN VĂN • HÓA VIET - NAMSAIGONbọ Ọưốc-GIA giao-dực xuÀt-bÀncuộc LỄ TẶNG PHONGTIÉN-Si DANH-Dự(Hoi-ký cùa một sinh-vi van-hoa-nguyet-san-so-7- ờ Việt-nam. (Essai sur les chansons croisées au Vietnam). Tôỉ thấy lại phòng thỉ vời những tưựng-đồng cao lứa của các Văn-nhân, bác-học trứ-danh đứng hai hàng nghiêm-nghị từ ngoài cửa đến trong phòng. Tôi thấy lại cái bàn dài trai thảm xanh, trên có mấy chồng sách, và dối-diện với năm ông Giám-khảo van-hoa-nguyet-san-so-7- đạo-mạo, một sinh-viên Việt-nam đang ngồi lắng nghe chãm-chĩ đè binh-vực tư-tưởng, ý-kiến mình. Rồi tôi tự hòi : hôm nay, cuộc lễ tặng phong Tiến-sĩ dvan-hoa-nguyet-san-so-7-
anh-dự sẽ khác với cuộc thi Ván-khoa Tiến-sĩ. nhứ thế'hàò ? Người được tạng phong có cần đối-dáp với các vị giám-khẳo nghiêm-khẳc như tôi đã thấy đó cếộ Mỡl - SỐ 7THÁNGVAN - HÓA4CO* - QUAN VĂN • HÓA VIET - NAMSAIGONbọ Ọưốc-GIA giao-dực xuÀt-bÀncuộc LỄ TẶNG PHONGTIÉN-Si DANH-Dự(Hoi-ký cùa một sinh-vi van-hoa-nguyet-san-so-7- amphitheatre de la Sorbonne (Đại diễn-đài trường Sorbonne). Có tấm bảng chì cho các sinh-vỉên phải lên ngồi trên gác, đề tầng dưới cho khách và cha mẹ học-sinh. Tôi theo các bạn lên tầng trên, ngồi ngó xuống sẳn-khấu đẵ thấỳ sắp-đặt trang-hoàng. Sinh-vỉên nam, nữ có đủ hạng đại-diện cho các nưốc. Ph van-hoa-nguyet-san-so-7- ía trước tôỉ, có mấy anh nhỏ ngườỉ, đeo kính, nổi chuyện xầm-xì, gật đầu lia-lja, ngồi kế mấy anh cao lớn, chầi chuốt, bảnh-bao, nói tiếng Anh với mộtvan-hoa-nguyet-san-so-7-
giọng hơi trọ-trẹ, Đó là sinh-vỉên Trung-hoa ngồỉ bên cạnh sính-viên Mỹ. Hai cô tóc vàng, đôi mắt xanh biếc vóù gương mạt ngây-thơ là nử-sinh Hòa-lanếộ Mỡl - SỐ 7THÁNGVAN - HÓA4CO* - QUAN VĂN • HÓA VIET - NAMSAIGONbọ Ọưốc-GIA giao-dực xuÀt-bÀncuộc LỄ TẶNG PHONGTIÉN-Si DANH-Dự(Hoi-ký cùa một sinh-vi van-hoa-nguyet-san-so-7- i của Puvỉs de Chavannes vẽ trên vách tường làm bối-cảnh cho sân-khấu và nhan-đề là : Le Progrès (Cuộc tìến-bộ) thì dàn nhạc bên góc tay trái đã tròi bản Quốc-thiều và các thính-gỉả trên dưới trong gian phòng đều rùng rùng dứng dậy. Các cạp mắt đều hướng về phía tay phằi nhìn các nhân-vạt chánh-thức van-hoa-nguyet-san-so-7- từ ngoài cửa bước vào. Đi trước là một vị nghiêm-trang, vè mặt hiền-từ, với bộ râu mép vuốt cong lên. Kế dó là một vị to béo thấp hơn, đầu 8ÓỈ, mặt hvan-hoa-nguyet-san-so-7-
ồng-hào, vui vẻ. Cả hai đều mặc đồ đen, áo jaquette dàỉ. Ngưò-i ta thì. thào nói đó là ông Giám-Quốc và ông Tòng-trưởng Gỉáo-dục. Đj kế dó là các nhânếộ Mỡl - SỐ 7THÁNGVAN - HÓA4CO* - QUAN VĂN • HÓA VIET - NAMSAIGONbọ Ọưốc-GIA giao-dực xuÀt-bÀncuộc LỄ TẶNG PHONGTIÉN-Si DANH-Dự(Hoi-ký cùa một sinh-vi van-hoa-nguyet-san-so-7- phục : áo rộng, tay có viền khoanh trắng, trên vai trái choàng khăn vàng hoạc đỏ, viền bìa trắng, buông xuống hai bên. Các vị lần-lượt bước lên736sân-khấu và ngồi theo ngôi thừ đá định trước. Hàng đầu, ngồi gỉưa^là^ỗng Giám-Quốc, bên tay phải là ống Tòng-trưởng Gíáo-dục, kế đó là các vị thưựng-khách van-hoa-nguyet-san-so-7- trong chá íh-giới. Bên tay trái là ông Viện-trườhg trường Đại-học, các vị khoa-trưởng. Trong hùng ghế sau, ngồi theo dẫy khăn vàng, tôi chú ý thấy cávan-hoa-nguyet-san-so-7-
: vị gỉán-sư triết-học và văn-học : Ông André Lalande với chòm râu bạc hớt vuông ; Ông Daáỉel Mornet vớỉ vẻ mặt nờ-nang, linh-hoạt. . . Nhưng người taếộ Mỡl - SỐ 7THÁNGVAN - HÓA4CO* - QUAN VĂN • HÓA VIET - NAMSAIGONbọ Ọưốc-GIA giao-dực xuÀt-bÀncuộc LỄ TẶNG PHONGTIÉN-Si DANH-Dự(Hoi-ký cùa một sinh-vi van-hoa-nguyet-san-so-7- ngồi yên nơi khách-vị, ông Vỉện-trưởng dứng lên bước ỉại cái bàn nhò trài thàm xanh đọc bài diến-văn khai-mạc. Ong nhắc lại công-cuộc giáo-hóa trong một nấm qua Ở trường Cao-đằng và chĩ vạch những chố tiến-bộ khả-quan. Ông nhắc lại uy-tín của các giáo-sư trứ-danh quỉ-tụ Ở Ba-lê, nhờ đó các sỉnh-vỉên van-hoa-nguyet-san-so-7- ngoạỉ-quốc đến học ờ thủ-đô Pháp càng ngày càng đông-đảo. Ngoài phậa-sự giáo-dục, các gỉáo-sư còn dè ý đến công-trình sáng-tác phát-mính của các nhàvan-hoa-nguyet-san-so-7-
bác-học ngoại-quốc. Do đó năm nay mới có cuộc tặng-phong chứ: Tiến-sĩ danh-dự cho ông Chandra Raman. Rồi ông trao lời cho ông Jean Perrin,nhà thông-thếộ Mỡl - SỐ 7THÁNGVAN - HÓA4CO* - QUAN VĂN • HÓA VIET - NAMSAIGONbọ Ọưốc-GIA giao-dực xuÀt-bÀncuộc LỄ TẶNG PHONGTIÉN-Si DANH-Dự(Hoi-ký cùa một sinh-vi van-hoa-nguyet-san-so-7- n vànhò"sự cố-gắngtận-tụy với khoa-học, ông dã tìm ra dịnh-luật về vật-lý quang-học lấy tên là effet Raman. Kế đó, õng giải-thích công-dụng củasự phát-minhấy và tò ývuimừng tử' dây về sau, trong giới khoa-học sề cóthêm mộtnhàthông-thái nứa.Ông Perrỉn dứt lời, côìg-chúng vơ tay vang dậy và dàn nhạc đ van-hoa-nguyet-san-so-7- ánh một bản chio mừng nghe rất nồìg-nàn hấng-hái. Kế dó, một nhóm nữ-sính-viên do một nữ giáo-sư điều-khièn, hát một bài tán-tụng phụ-họa theo ý-nghĩavan-hoa-nguyet-san-so-7-
của bản nhạc vừa nghe.-- Dứt bài hát, ông Raman đứng lên đọc bài dịến-vấn dáp tạ. Ồng trạc độ 45 tuồi, người hơi gầy, mặt thon, với cặp mắt sáng ngờiếộ Mỡl - SỐ 7THÁNGVAN - HÓA4CO* - QUAN VĂN • HÓA VIET - NAMSAIGONbọ Ọưốc-GIA giao-dực xuÀt-bÀncuộc LỄ TẶNG PHONGTIÉN-Si DANH-Dự(Hoi-ký cùa một sinh-vi van-hoa-nguyet-san-so-7- o một giáo-$ư Anh-văn đứng lên dịch bài diễn-vẵn ra tiếng Pháp. Ông Raman cho biết ông rất hằn-hạnh được giới khoa-học Pháp dề ý đến. Cuộc tặng-phong ấy làm ông rất cảm-động, nhưng ông nghe mình van còn thấp-kém đối với danh-dự hôm nay. Tuy vậy, ông ước-mong được tiếp-tục công-vỉệc tìm-kiếm cùa ông van-hoa-nguyet-san-so-7- d’i làm cho xứng-đắng với các bực Thầy dã đào-tạo ra ông, nhứt là các nhà bác-học nước Anh và nước Pháp là hai xứ tiền-phong về khoa học trong thời cậvan-hoa-nguyet-san-so-7-
n-đại. Ông thuật lại cuộc phát-minh cùa ông và cho biết trong trường hợp nào ông đã tìm ra định-luật về quang-học.737Sau rốt, ông ưốc-mong thế-gìới đưếộ Mỡl - SỐ 7THÁNGVAN - HÓA4CO* - QUAN VĂN • HÓA VIET - NAMSAIGONbọ Ọưốc-GIA giao-dực xuÀt-bÀncuộc LỄ TẶNG PHONGTIÉN-Si DANH-Dự(Hoi-ký cùa một sinh-vi van-hoa-nguyet-san-so-7- ; các học-sinh đều đứng dậy đồng-thanh la lớn :Raman vạn-tuế I Khoa-học vạn-tuế 1 Kế dó, ông Tòng-trương Gìáo-dục nghiêm-trang đứng lên ứng-khàu khen tặng ông Raman là một nhà bác-học chân-chánh đã làm rạng rỡ cho nước nhà, khiến các ngoạỉ-bang đều biết người Ấn-độ là một dân-tộc thông-minh và sẳu-s van-hoa-nguyet-san-so-7- ắc. Ngài nói : Ỏng Raman rất xứng-đáng là đồng-bào của Gandhi và Tagore vằ từ đây về sau, ông sẽ chiếm mộ1 địa vị ngang hàng vớí các nhà bác-học trênvan-hoa-nguyet-san-so-7-
thế-gỉới. Rồi ông Tồng-trưởng bước lại gần ông Raman, trịnh-trọng đưa cho ông một cuốn giấy và một cái hộp vuông sơn bóng-loáng. Ông Raman đứng dậy đóếộ Mỡl - SỐ 7THÁNGVAN - HÓA4CO* - QUAN VĂN • HÓA VIET - NAMSAIGONbọ Ọưốc-GIA giao-dực xuÀt-bÀncuộc LỄ TẶNG PHONGTIÉN-Si DANH-Dự(Hoi-ký cùa một sinh-vi van-hoa-nguyet-san-so-7- các nhân-vật đều đứng dậy, dàn nhạc tròi lên tưng-bừng xen lấn với tiếng hát tán-dương. Tôi theo các bạn sinh-viên lần bước xuống lầu. Ra đến cừa, vấn còn nghe tiếng hát cùa các nữ-sinh đưa theo như khuyên mời, thúc-đày con người đến côi sáng-tắc tìm-tòi, là chơ vinh-dự đang chờ đợi. Tôi nghe lòng van-hoa-nguyet-san-so-7- rung-động ỉạ-thường, thấy mình như được chút thơm lẳy, mặc-dầu không đong-hương với nhà thông-thái An-độ. Tôi thẩy một nươc dù bị kìm-hẵm cúng có cơ mvan-hoa-nguyet-san-so-7-
ò- mặt vói ngoạí-bang bằng cách sằn-xuất nhưng người con thông-mỉnh. lối-lạc, làm rạng-rỡ cho giống nòi. Tôi thấy mục-dích cao của khoa-học là gieo mầếộ Mỡl - SỐ 7THÁNGVAN - HÓA4CO* - QUAN VĂN • HÓA VIET - NAMSAIGONbọ Ọưốc-GIA giao-dực xuÀt-bÀncuộc LỄ TẶNG PHONGTIÉN-Si DANH-Dự(Hoi-ký cùa một sinh-vi van-hoa-nguyet-san-so-7- y trên đường, làm vang-dội đến một tòa nhà bên tay trái. Tôi Rgầng trông lên, thấy một hàng cột to-tướng và trên nóc tròn có hàng chữ chạm vàng : Aux grands hommes ỉa Patrie reconnaỉssante (đối với các vĩ-nhẰn Tồ-quốc ghi ơn). Tôi bống nhớ đến ông bà Berthelot đá thò’ trong ẩy và liên tưởng đến Clau van-hoa-nguyet-san-so-7- de Bernard, Pasteur là những nhà thông-thái đã có cồng nhiều với nhân-loạỉ. Tôi dừng lại xem hai pho tượng của Corneille và Rousseau đứng nghiêm-nghịvan-hoa-nguyet-san-so-7-
hai bên. Bình-thường di qua dây, tôi ít khi dề ý đến ; nhưng hôm nay tôi cảm thấy hai vị như có vẻ nghiêm nghị lạ thường, như biều-lộ những gì lớn-laoGọi ngay
Chat zalo
Facebook