Tìm hiểu lịch sử tỉnh Hải Dương - Tập 2: Từ năm 905 đến năm 1883 (Phần 2)
➤ Gửi thông báo lỗi ⚠️ Báo cáo tài liệu vi phạmNội dung chi tiết: Tìm hiểu lịch sử tỉnh Hải Dương - Tập 2: Từ năm 905 đến năm 1883 (Phần 2)
Tìm hiểu lịch sử tỉnh Hải Dương - Tập 2: Từ năm 905 đến năm 1883 (Phần 2)
Chương IV•HẢI ĐƯƠNGTƯ THOI LÊ - MẠC DÉN THƠI TÂY SON[1527 -1802]Chương IV: -HẢI ĐŨŨNG từ thời Lê - Mạc đến thời Tây Sơn...I- TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ-XÃ HỘ Tìm hiểu lịch sử tỉnh Hải Dương - Tập 2: Từ năm 905 đến năm 1883 (Phần 2) ỘITrong hai thập niên đầu thế ký XVI, triều Lê đã bước vào giai đoạn khủng hoảng, suy vong trầm trọng. Nội bộ triều chính xung đột, dẫn đến sự tranh quyền đoạt lợi giừa các thế lực phong kiến. Ngôi vua thường xuyên bị phế lập. Bên ngoài, phong trào phản kháng của các tầng lớp nhân dân diễn ra sâu rộ Tìm hiểu lịch sử tỉnh Hải Dương - Tập 2: Từ năm 905 đến năm 1883 (Phần 2) ng, trực tiếp tấn công vào chính quyền quân chù thối nát. Chính các cuộc nổi dậy của nông dân thời kỳ này cùng với các cuộc phế vua, hỗn chiến giũa cáTìm hiểu lịch sử tỉnh Hải Dương - Tập 2: Từ năm 905 đến năm 1883 (Phần 2)
c phe phái quân chủ khiến xà hội càng thêm rôì loạn: triều Lê càng bị đẩy đến bên bờ vực cúa sự tiêu vong. Sự khùng hoảng chính trị. xã hội trầm trọngChương IV•HẢI ĐƯƠNGTƯ THOI LÊ - MẠC DÉN THƠI TÂY SON[1527 -1802]Chương IV: -HẢI ĐŨŨNG từ thời Lê - Mạc đến thời Tây Sơn...I- TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ-XÃ HỘ Tìm hiểu lịch sử tỉnh Hải Dương - Tập 2: Từ năm 905 đến năm 1883 (Phần 2) 1508). vói tư cách là một võ quan cấp thấp trong đội quân Túc vệ cầm dù theo vua, sau hơn 20 nảm tham chính, Mạc Đàng Dung đã được thăng lên đến chức Thái sư, tước An Hưng vương, được vua Lê ban thêm cửu tích gồm: xe ngựa, ỵ phục, nhạc khí, cửa sơn son, nạp bệ (bệ riêng trên điện đê ngồi), hô bôn (q Tìm hiểu lịch sử tỉnh Hải Dương - Tập 2: Từ năm 905 đến năm 1883 (Phần 2) uân hộ vệ), cung tên. phủ việt, rượu cự xưởng (rượu ngon) để tế thần1. Đây là ưu dãi đặc biệt của vua Lê đôì vối trọng thần. Tháng Sáu năm Đinh Hợi (1Tìm hiểu lịch sử tỉnh Hải Dương - Tập 2: Từ năm 905 đến năm 1883 (Phần 2)
527), khi Mạc Đàng Dung từ cố Trai trỏ lại kinh sư, phần đông thần dân đểu hướng theo Đăng Dung, nhiều người ra đón. Mạc Đăng Dung bắt ép vua Cung HoàChương IV•HẢI ĐƯƠNGTƯ THOI LÊ - MẠC DÉN THƠI TÂY SON[1527 -1802]Chương IV: -HẢI ĐŨŨNG từ thời Lê - Mạc đến thời Tây Sơn...I- TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ-XÃ HỘ Tìm hiểu lịch sử tỉnh Hải Dương - Tập 2: Từ năm 905 đến năm 1883 (Phần 2) rời cách mệnh, có dược thiên hạ, các vua truyền nhau nôì giừ cơ đồ. là do mệnh trời lòng người cùng hợp. cùng ứng nên mới được như thế. Cuôì đời Hồng Thuận gặp nhiều tai họa... Lòng người đã lìa. mệnh trời không giúp... Ta không có đức, lạm giữ ngôi trời việc gánh vác không kham nơi... Xét, Thái sư Tìm hiểu lịch sử tỉnh Hải Dương - Tập 2: Từ năm 905 đến năm 1883 (Phần 2) An Hung vương Mạc Đảng Dung nhà ngươi, bẩm tính thông minh sáng suốt, có tài lược văn võ. Bên ngoài đánh dẹp bốn phương, các nơi đểu phục tùng, bên trTìm hiểu lịch sử tỉnh Hải Dương - Tập 2: Từ năm 905 đến năm 1883 (Phần 2)
ong coi sóc trăm quan, mọi việc1Xem Ngó Sĩ Liên và các sử thần triều Lê: Đại Việt sứ ký toàn thư. Sđd, t.III, tr.107.257?ra) LỊCH sù TÍNH HRIŨIÍONB TậChương IV•HẢI ĐƯƠNGTƯ THOI LÊ - MẠC DÉN THƠI TÂY SON[1527 -1802]Chương IV: -HẢI ĐŨŨNG từ thời Lê - Mạc đến thời Tây Sơn...I- TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ-XÃ HỘ Tìm hiểu lịch sử tỉnh Hải Dương - Tập 2: Từ năm 905 đến năm 1883 (Phần 2) o..."1.Ngay sau khi tuyên chiếu, Mạc Đãng Dung xưng là hoàng đế. lấy niên hiệu Minh Đức (từ tháng Sáu nãm Đinh Hợi, 1527), ban lệnh đại xá thiên hạ; phế truất vua Cung Hoàng làm Cung vương, đem giam cùng với Thái hậu 0 cung Tây Nội. Vài tháng sau, Mạc Dang Dung hát Cung vương và Thái hậu phái tự tu. Tìm hiểu lịch sử tỉnh Hải Dương - Tập 2: Từ năm 905 đến năm 1883 (Phần 2) Như váy sau một trăm nãm trị vì đất nước (1428 - 1527), đến dây quyền thông trị của nhà Lè tạm thói chấm dứt. Do nắm dược thời thê và bàng tài nàng củTìm hiểu lịch sử tỉnh Hải Dương - Tập 2: Từ năm 905 đến năm 1883 (Phần 2)
a mình. Mạc Dăng Dung dã lạt đổ ngôi vua Lê lập ra vương triều Mạc tiếp tục cai quản dất nước.1. Diên cách hành chínhTrong giai đoạn trị vì (1527 - 15Chương IV•HẢI ĐƯƠNGTƯ THOI LÊ - MẠC DÉN THƠI TÂY SON[1527 -1802]Chương IV: -HẢI ĐŨŨNG từ thời Lê - Mạc đến thời Tây Sơn...I- TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ-XÃ HỘ Tìm hiểu lịch sử tỉnh Hải Dương - Tập 2: Từ năm 905 đến năm 1883 (Phần 2) qua bút tích trên vãn bia được dựng khắc thời Mạc cho biết nhà Mạc vần duy trì 13 thừa tuyên như trước (có khi gọi là xứ. Là đạo). 0 mỗi thừa tuyên đểu xếp đặt ba ty (tam ty) Là đô tổng binh sứ ty (có các chức dô tống binh sứ và các thuộc quan ngạch võ); thùa chính sứ ty (có các chức thùa chính sứ. Tìm hiểu lịch sử tỉnh Hải Dương - Tập 2: Từ năm 905 đến năm 1883 (Phần 2) tán trị thừa chính sứ, tham chính, tham nghị...) và hiến sát sứ ty (có các chức hiến sát sứ, hiến sát phó sứ). Dưới cấp thừa tuyên là cấp phủ (mồi phuTìm hiểu lịch sử tỉnh Hải Dương - Tập 2: Từ năm 905 đến năm 1883 (Phần 2)
gồm 3, 4 huyện, có chức tri phủ và dong tri phú; phụ trách còng việc giáo dục ó' phủ là chức huân (Lạo*. Dươi cấp phủ là huyện (có các chức tri huyệnChương IV•HẢI ĐƯƠNGTƯ THOI LÊ - MẠC DÉN THƠI TÂY SON[1527 -1802]Chương IV: -HẢI ĐŨŨNG từ thời Lê - Mạc đến thời Tây Sơn...I- TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ-XÃ HỘ Tìm hiểu lịch sử tỉnh Hải Dương - Tập 2: Từ năm 905 đến năm 1883 (Phần 2) hoặc nhất xã nhất thôn, trong thôn có các giáp... Diêm khác hiệt trong hệ thống1,2. Ngô Sĩ Liên và các sừthổn triều Lê: ỉ)ại Việt sừ ký toàn thư, Sdd. r.lil, tr.108.110.3Nội dung bia Trùng I u Linh Quắc tự ừ huyện Nam Sách, tinh Hải Dương, niên đại 1587. Sau này, chức huân dạo là phụ trách giáo dục Tìm hiểu lịch sử tỉnh Hải Dương - Tập 2: Từ năm 905 đến năm 1883 (Phần 2) ờ huyện, còn ở phu là chức giáo thụ.4Nội dung bia Huệ Vân Phật tòn bi ký ố huyện Kim Thành, niên đại 1542 hay bia Độ nhị xã bi ỏ tình Nam Định, niên đTìm hiểu lịch sử tỉnh Hải Dương - Tập 2: Từ năm 905 đến năm 1883 (Phần 2)
ại 1554.258_____________________Chương IV: HÀI DtfONG tử thời Lê - Mạc đến thòi Tây Sơn... fei chính quyền địa phương thời Mạc là sự xuất hiện của cấpChương IV•HẢI ĐƯƠNGTƯ THOI LÊ - MẠC DÉN THƠI TÂY SON[1527 -1802]Chương IV: -HẢI ĐŨŨNG từ thời Lê - Mạc đến thời Tây Sơn...I- TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ-XÃ HỘ Tìm hiểu lịch sử tỉnh Hải Dương - Tập 2: Từ năm 905 đến năm 1883 (Phần 2) n hiền từ bi vói nội dung thuật lại việc Tư văn huyện Tân Minh1 tạo đền tiên hiển. Bia được dựng năm Sùng Khang thứ 9 (1574).Về bộ máy ở trung ương, nhà Mạc vẫn duy trì Lục bộ. Lục khoa. Lục tự. Ngự sử đài, hay các cơ quan văn phòng như Hàn lâm viện, Đông các hay cơ quan chuyên môn nhu’ Quốc Tu’ Giá Tìm hiểu lịch sử tỉnh Hải Dương - Tập 2: Từ năm 905 đến năm 1883 (Phần 2) m. Tài liệu thư tịch và văn bia thời Mạc phán ánh khá rõ về sự hiện diện của bộ máy nhà nước trung ương từ tên cơ quan đến từng chức quan trong các cơTìm hiểu lịch sử tỉnh Hải Dương - Tập 2: Từ năm 905 đến năm 1883 (Phần 2)
quan này. Trong vãn bia Tô Quận công thần đạo bi minh, dựng năm Diên Thành thứ 2 (1579) nêu rò hành trạng của sứ thần Lê Quang Bí có nhắc đến hàng loChương IV•HẢI ĐƯƠNGTƯ THOI LÊ - MẠC DÉN THƠI TÂY SON[1527 -1802]Chương IV: -HẢI ĐŨŨNG từ thời Lê - Mạc đến thời Tây Sơn...I- TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ-XÃ HỘ Tìm hiểu lịch sử tỉnh Hải Dương - Tập 2: Từ năm 905 đến năm 1883 (Phần 2) sử: Binh. Lại bộ Hừu Thị lang; Thừa tuyên sứ đạo Kinh Bắc, Hộ bộ Tả Thị lang...2 cho thấy tên cơ quan cùng như quan danh thời Mạc hoàn toàn tuân thủ theo thời Lê.Thời Mạc, dơn vị hành chính các cấp của thừa tuyên (hay đạo. xứ) Hải Dương vể cơ bản vẫn giữ nguyên như cũ. Địa danh Hái Dương xuất hiện n Tìm hiểu lịch sử tỉnh Hải Dương - Tập 2: Từ năm 905 đến năm 1883 (Phần 2) ăm Kỷ Sửu (1469) thay cho thừa tuyên Nam Sách được đặt năm Bính Tuât (1466) và giữ nguyên tên gọi trong bản dồ Hồng Đức vẽ năm Canh Dần (1490).Theo HồTìm hiểu lịch sử tỉnh Hải Dương - Tập 2: Từ năm 905 đến năm 1883 (Phần 2)
ng Đức bản đồ thì xứ Hải Dương gồm 4 phú (Thượng Hồng, Hạ Hồng, Nam Sách và Kinh Môn), 18 huyện và 1.255 xã (chưa kê huyện Thủy Đường)... Phủ Thượng HChương IV•HẢI ĐƯƠNGTƯ THOI LÊ - MẠC DÉN THƠI TÂY SON[1527 -1802]Chương IV: -HẢI ĐŨŨNG từ thời Lê - Mạc đến thời Tây Sơn...I- TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ-XÃ HỘ Tìm hiểu lịch sử tỉnh Hải Dương - Tập 2: Từ năm 905 đến năm 1883 (Phần 2) và Thanh Miện (59 xã). Phu Nam Sách có 4 huyện: Thanh Hà (62 xà), Tân Minh (92 xã). Thanh Lâm (79 xà) và Chí Linh (55 xà). Phu Kinh Môn có 7 huyện: Hiệp [Giáp] Sơn (62 xã), Đông Triều (115 xã). An Lão (61 xã), Nghi Dương (61 xã), Thúy Đường (không rõ), Kim Thành (77 xã) và An Dương (63 xã).1Tên huyệ Tìm hiểu lịch sử tỉnh Hải Dương - Tập 2: Từ năm 905 đến năm 1883 (Phần 2) n Tân Minh có từ thời Lẽ. Mạc. sang thời Nguyễn thì đổi tên là Tiên Minh.2Xem Đinh Khắc Thuân: Vãn bia thời Mạc, Nxb. Khoa học xà hội. Hà Nội, 1996. tTìm hiểu lịch sử tỉnh Hải Dương - Tập 2: Từ năm 905 đến năm 1883 (Phần 2)
r. 190-191.259rjffl LỊCH sCj TâlHHâlDưaNB Tập II (Từ năm 905 đển năm 1883)______________________________Trong hệ thống văn bia thời Mạc trên địa bàn HChương IV•HẢI ĐƯƠNGTƯ THOI LÊ - MẠC DÉN THƠI TÂY SON[1527 -1802]Chương IV: -HẢI ĐŨŨNG từ thời Lê - Mạc đến thời Tây Sơn...I- TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ-XÃ HỘ Tìm hiểu lịch sử tỉnh Hải Dương - Tập 2: Từ năm 905 đến năm 1883 (Phần 2) ồ Hồng Đức1...Tuy nhiên, dưới thời Mạc và thời Lê trưng hưng đến thời Tây Sơn, cương vực cùng như địa danh hành chính xứ (trấn) Hài Dương có thay đổi đôi chút.Năm Kỷ Sửu (1529), Mạc Đáng Dung trao ngôi vua cho con là Mạc Đãng Doanh, lên làm Thái thượng hoàng, vê' ở cố Trai, đem huyện Nghi Dương dặt Tìm hiểu lịch sử tỉnh Hải Dương - Tập 2: Từ năm 905 đến năm 1883 (Phần 2) làm Dương Kinh, trích phủ Thuận An ờ Kinh Bắc và các phù Khoái Châu. Tân Hưng, Kiến Xương, Thái Bình cùa xứ Sơn Nam cho lệ thuộc vào Dương Kinh. Như vTìm hiểu lịch sử tỉnh Hải Dương - Tập 2: Từ năm 905 đến năm 1883 (Phần 2)
ậy, phạm vi của Dương Kinh rất lớn, ngang với một trấn, gồm: huyện Nghi Dương, phủ Thuận An (các huyện Gia Lâm. Lương Tài, Siêu Loại, Vãn Giang và GiaChương IV•HẢI ĐƯƠNGTƯ THOI LÊ - MẠC DÉN THƠI TÂY SON[1527 -1802]Chương IV: -HẢI ĐŨŨNG từ thời Lê - Mạc đến thời Tây Sơn...I- TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ-XÃ HỘ Tìm hiểu lịch sử tỉnh Hải Dương - Tập 2: Từ năm 905 đến năm 1883 (Phần 2) Hưng (các huyện Ngự Thiên, Diên Hà, Thần Khê và Thanh Lan, tông cộng là 163 xã...); phú Kiến Xương (các huyện Thư Trì, Vũ Tiên và Chán Định, tổng cộng là 151 xà...) và phủ Thái Bình (các huyện Quỳnh Côi, Đông An. Phụ Dực và Thụy Anh. tông cộng là 189 xã...). Như vậy, địa dư của Dương Kinh nhà Mạc gồ Tìm hiểu lịch sử tỉnh Hải Dương - Tập 2: Từ năm 905 đến năm 1883 (Phần 2) m 5 phú (22 huyện, 1.080 xã). Dương Kinh tồn tại khoảng hơn 60 năm với sự hiện diện nhiều kiến trúc điên hình của một kinh đô thứ hai của nhà Mạc như:Tìm hiểu lịch sử tỉnh Hải Dương - Tập 2: Từ năm 905 đến năm 1883 (Phần 2)
cung diện, đền miếu, chùa quán. Mạc Đàng Dung sau khi nhường ngôi thường vê đây vui hương tuồi già. Năm Tân Sửu (1541), Mạc Đăng Dung mất 0 Cổ Trai, Chương IV•HẢI ĐƯƠNGTƯ THOI LÊ - MẠC DÉN THƠI TÂY SON[1527 -1802]Chương IV: -HẢI ĐŨŨNG từ thời Lê - Mạc đến thời Tây Sơn...I- TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ-XÃ HỘ Tìm hiểu lịch sử tỉnh Hải Dương - Tập 2: Từ năm 905 đến năm 1883 (Phần 2) đồng thời cho sáp nhập các đơn vị hành chính thuộc Dương Kinh trở lại cương vực trước kia của trấn Hái Dương và Sơn Nam, có nghĩa là trớ lại địa danh, địa giới như bản đồ Hồng Đức năm Canh Tuất (1490).1. Tên các phù xuất hiện trong văn bia thời Mạc gồm: Hạ Hồng. Kinh Môn, Thượng Hồng, Nam Sách và Hồ Tìm hiểu lịch sử tỉnh Hải Dương - Tập 2: Từ năm 905 đến năm 1883 (Phần 2) ng Châu: tên các huyện xuất hiện trong văn bia gồm: Hiệp Sơn (Giáp Sơn), Đường An, Gia Phúc. Vĩnh Lại. Nghi Dương. Tứ Kỳ. Thủy Đường, Cấm Giang. Gia PTìm hiểu lịch sử tỉnh Hải Dương - Tập 2: Từ năm 905 đến năm 1883 (Phần 2)
húc. Tân Minh, Đông Triều. Thanh Hà. An Dương. An Lão, Thanh Lâm, An Sơn. Đường Hào. Theo Đinh Khác Thuân: Ván bia thời Mạc. Sđd.260Gọi ngay
Chat zalo
Facebook