Lịch sử việt nam (tập 2 từ thế kỷ x đến thế kỷ xiv) phần 2
➤ Gửi thông báo lỗi ⚠️ Báo cáo tài liệu vi phạmNội dung chi tiết: Lịch sử việt nam (tập 2 từ thế kỷ x đến thế kỷ xiv) phần 2
Lịch sử việt nam (tập 2 từ thế kỷ x đến thế kỷ xiv) phần 2
Chương VIIICHÍNH TRỊ THỜI TRÀNI. VƯƠNG TRIÊƯ TRẰN THẢNH LẬPTháng 12 năm Át Dậu (1 - 1226), Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho Trần Cảnh cũng là thời điểm Lịch sử việt nam (tập 2 từ thế kỷ x đến thế kỷ xiv) phần 2 kết thúc vai trò của vương triều Lý, mờ đầu cho thời kỳ thổng trị của vương triều Trần. Nhưng giữa buồi giao thời, tình hình chính trị ưong nước vẫn côn nhiều phức tạp, khiến triều đình phải tập trung sức lực giải quyết nhằm bình ổn tình hình xã hội và củng cố, xây dựng vương triều.-Trấn ảp cảc thế Lịch sử việt nam (tập 2 từ thế kỷ x đến thế kỷ xiv) phần 2 lực đối lập. Kinh đô Thống Long có hai phía quan trọng là phía Đông và phía Bắc thì đều năm dưới sự kiểm soát cùa hai thế lực lớn lúc đó là Đoàn ThượLịch sử việt nam (tập 2 từ thế kỷ x đến thế kỷ xiv) phần 2
ng, làm chủ vùng Hồng Châu (phía Đông); Nguyễn Nộn làm chủ vùng Bắc Giang (phía Bấc). Nhà Trần đã dùng nhiều biện pháp: quân sự, dụ dỗ và kế mỹ nhân nChương VIIICHÍNH TRỊ THỜI TRÀNI. VƯƠNG TRIÊƯ TRẰN THẢNH LẬPTháng 12 năm Át Dậu (1 - 1226), Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho Trần Cảnh cũng là thời điểm Lịch sử việt nam (tập 2 từ thế kỷ x đến thế kỷ xiv) phần 2ng nhất được thiên hạ.-Thanh toán thế ỉực cùa quỷ tộc họ Lỷ. Thực tế lúc bấy giờ, một số quỷ tộc triều Lý vẫn nuôi chí mong lập lại vương triều. Nỗi nhớ vua cũ cùa người dân vẫn chưa nguôi. Nhà Trần phải tiến hành những biện pháp mang tính cương quyết. Con bài chính trị lúc này là Lý Huệ Tông, cha c Lịch sử việt nam (tập 2 từ thế kỷ x đến thế kỷ xiv) phần 2ủa Lý Chiêu Hoàng. Các quý tộc Lý rất có thẻ dùng Lý Huệ Tông làm ngọn cờ để tập hợp lực lượng chống lại triều Trần. Tháng 8 - 1226, chi sau 8 tháng kLịch sử việt nam (tập 2 từ thế kỷ x đến thế kỷ xiv) phần 2
hi Trần Cành lên ngôi, Đợi Việt sử kỷ. toàn thư (ĐVSKTT) chép: "Trần Thủ Độ giết Lý Huệ Tông ở chùa Chân Gỉáo”x. Hoàng hậu của nhà vua quá cố này1ToànChương VIIICHÍNH TRỊ THỜI TRÀNI. VƯƠNG TRIÊƯ TRẰN THẢNH LẬPTháng 12 năm Át Dậu (1 - 1226), Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho Trần Cảnh cũng là thời điểm Lịch sử việt nam (tập 2 từ thế kỷ x đến thế kỷ xiv) phần 2 người Man. Những người mang họ Lý đều phải đổi sang họ Nguyễn vì lấy cớ kiêng húy Trần Lý, nhưng thực chất là muốn xóa sổ họ Lý.- Củng cổ mồi đoàn kết trong hoàng tộc.Sau nhiều năm kết hôn, Hoàng hộu vẫn chưa có con. Năm 1237, chị dâu của nhà vua, tức vợ của Hoài vương hầu Trần Liễu đang mang thai, Lịch sử việt nam (tập 2 từ thế kỷ x đến thế kỷ xiv) phần 2 Trần Thủ Độ và công chúa Thicn Cực mật mưu với vua là nên mạo nhận lấy. Ngay lập tức Hoàng hậu bị giáng làm công chúa. Chị dâu - bà công chúa Thuận TLịch sử việt nam (tập 2 từ thế kỷ x đến thế kỷ xiv) phần 2
hiên được lập làm Hoàng hậu Thuận Thiên. Mất vợ về tay em trai cũng chính là vua nhà Tràn, khiến cho Hoài vương hầu Trần Liễu rất tức giận, đã họp quâChương VIIICHÍNH TRỊ THỜI TRÀNI. VƯƠNG TRIÊƯ TRẰN THẢNH LẬPTháng 12 năm Át Dậu (1 - 1226), Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho Trần Cảnh cũng là thời điểm Lịch sử việt nam (tập 2 từ thế kỷ x đến thế kỷ xiv) phần 2hân lúc thuận tiện Trần Liễu đã giảng hòa với nhà vua. Mâu thuẫn nội bộ được giải quyết. Trần Liễu được ban các xã Yên Phụ, Yên Dưỡng, Yên Sinh, Yên Hưng, Yên Bang làm ấp thang mộc và được phong làm Yên Sinh vương.Tình hình xã hội và triều chính yên ổn, nhà Trần có điều kiện củng cố vương triều và x Lịch sử việt nam (tập 2 từ thế kỷ x đến thế kỷ xiv) phần 2ây dựng đất nước.n. Bộ MÁY CHÍNH QUYẾN NHÀ NƯỚC1. Tồ chức chính qúyền trung ươngThời Trần, tổ chức bộ máy nhà nước vừa có sự kế thừa triều đại trước,Lịch sử việt nam (tập 2 từ thế kỷ x đến thế kỷ xiv) phần 2
vừa mang sắc thái riêng.Đối với vương triều, đứng đầu Nhà nước quân chủ quý tộc Trần là vua. Nhà vua giữ địa vị độc tôn, có quyền uy tuyệt đối, cả thiChương VIIICHÍNH TRỊ THỜI TRÀNI. VƯƠNG TRIÊƯ TRẰN THẢNH LẬPTháng 12 năm Át Dậu (1 - 1226), Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho Trần Cảnh cũng là thời điểm Lịch sử việt nam (tập 2 từ thế kỷ x đến thế kỷ xiv) phần 2cùa vua gắn liền với “Tông miếu" của những người gắn bó với nhau băng huyết thống. “Xã tắc” và “Tông miếu” là trách nhiệm và quyền lợi của dòng họ Trần đối với đất nước, tổ tiên.Chương VIII. Chính trị thòi TrầnTầng lớp quý tộc tôn thất nhà Trần, được triều dinh trao giừ nhừng chức vụ cao ưong triều Lịch sử việt nam (tập 2 từ thế kỷ x đến thế kỷ xiv) phần 2như các chức Tam thái, Tam thiếu, Tam tư1, đứng đầu hai ban vần võ. Chức Phiêu kỵ tướng quân thì chi giao cho Hoàng tử đảm nhiệm. Vai trò của tôn thấtLịch sử việt nam (tập 2 từ thế kỷ x đến thế kỷ xiv) phần 2
là rất quan trọng - "tông tử duy thành", họ là chỗ dựa chính yếu cùa vương triều. Quyền lợi chính tri của quý tộc đồng tộc này là quyền cao, chức ưọnChương VIIICHÍNH TRỊ THỜI TRÀNI. VƯƠNG TRIÊƯ TRẰN THẢNH LẬPTháng 12 năm Át Dậu (1 - 1226), Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho Trần Cảnh cũng là thời điểm Lịch sử việt nam (tập 2 từ thế kỷ x đến thế kỷ xiv) phần 2ng quan ưọng theo chế độ ban cấp thái ấp. Iran Thủ Độ ở Quẳc Hương, Tràn Quốc Tuần ở Vạn Kiếp, Trần Quốc Chẩn ờ Chí Linh, Trằn Quốc Khang ở Diễn Cháu, rrần Nhật Duật ở Thanh Hóa.Ché độ Thượng hoàng (Thái thượng hoàng) được nhà Tràn duy trì từ đầu cho đén khi kết thúc vương triều, với mục đích chính Lịch sử việt nam (tập 2 từ thế kỷ x đến thế kỷ xiv) phần 2là để bảo vệ ngôi báu cho dòng họ, phòng khi bất trắc xảy ra. Các cồng việc triều chính đều do Thượng hoàng quyết định. Sử thần Ngô Sĩ Liên bàn: “GiaLịch sử việt nam (tập 2 từ thế kỷ x đến thế kỷ xiv) phần 2
pháp nhà Trần..., con đã lởn thì cho nổi ngôi chỉnh, cha lui ở cung Thảnh Từ, xưng là thượng hoàng, cùng trông coi chính sự. Thực ra chi truyền ngôi đChương VIIICHÍNH TRỊ THỜI TRÀNI. VƯƠNG TRIÊƯ TRẰN THẢNH LẬPTháng 12 năm Át Dậu (1 - 1226), Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho Trần Cảnh cũng là thời điểm Lịch sử việt nam (tập 2 từ thế kỷ x đến thế kỷ xiv) phần 2, lúc đầu, hàu hết các cơ quan quan trọng ủ trung ương đều do các quý tộc tôn thất nắm giừ, ngoại trừ một sệ (Juan lại triều Lý có công suy tôn Trần Cảnh, đã được triều Trần plhơng cho một số chức quan trọng. Phùng Tá Chu được phong chức Thái phó, tước Hưng Nhân vương, Phạm Kính Ân được phong chức T Lịch sử việt nam (tập 2 từ thế kỷ x đến thế kỷ xiv) phần 2hái úy, tước Bào Trung hầu. Những chức vụ lớn nhất của bộ máy mhà nước1Tam tư được chép trong Tám chính cùa Kinh Thư. Kinh Thư cìhép Tám chính là: ỉ.Lịch sử việt nam (tập 2 từ thế kỷ x đến thế kỷ xiv) phần 2
Thực: ăn: 2. Hóa: tiền của; 3. Tự: củng tế; 4. TưkỉỂỗrỉg: quan giữ đất; 5. Tư dồ: quan giừ lễ giáo; 6. Tư khấu: quan coi trộjffì iCướp; 7. Tân: tiếp tChương VIIICHÍNH TRỊ THỜI TRÀNI. VƯƠNG TRIÊƯ TRẰN THẢNH LẬPTháng 12 năm Át Dậu (1 - 1226), Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho Trần Cảnh cũng là thời điểm Lịch sử việt nam (tập 2 từ thế kỷ x đến thế kỷ xiv) phần 2 Trần như Tam Công (Thái sư, Thái phó, Thái bảo), Tam Thiếu (Thiếu sư, Thiếu phổ, Thiếu bào), Thái uý, Tư đồ, Tư mã, Tư không đứng đầu hai ban văn, võ đều do các tôn thất năm giữ. Đó là đặc điểm cùa tổ chức bộ máy trung ương thời Trần. "Quan chế đời Trần, đại yếu lấy ba chức thải, ba chức thiếu, thá Lịch sử việt nam (tập 2 từ thế kỷ x đến thế kỷ xiv) phần 2i uý, tư đồ, tư mã, tư không làm trọng chức của các đại thân văn võ. Chức tể tướng thì thêm danh hiệu tả hữu tướng quắc bình chương sự, nhập nội hànhLịch sử việt nam (tập 2 từ thế kỷ x đến thế kỷ xiv) phần 2
khiển, hoặc thêm tả phù hữu bật, tham dự ưiều chinh, về văn giai thì cỏ các chức lục bộ thượng thư, tả hữu bộc xạ, tả hữu ty lang trung, tả hữu gián nChương VIIICHÍNH TRỊ THỜI TRÀNI. VƯƠNG TRIÊƯ TRẰN THẢNH LẬPTháng 12 năm Át Dậu (1 - 1226), Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho Trần Cảnh cũng là thời điểm Lịch sử việt nam (tập 2 từ thế kỷ x đến thế kỷ xiv) phần 2ngoại lang, tả hữu chỉnh ngôn tham nghị..."'. Những chức quan mà Phan Huy Chú ghi chép trên là những chức của các cơ quan tối cao cùa Nhà nước, có quyền tham gia bàn bạc các vấn đề trong triều nhưng chức nào giữ việc gì thì Phan Huy Chú cũng phải thừa nhặn “khàng thẻ khảo cứu rõ được". Từ sau đời Tr Lịch sử việt nam (tập 2 từ thế kỷ x đến thế kỷ xiv) phần 2ần Nghệ Tông, quyền hành trong nước đều được vua giao cho Hồ Quý Ly nắm giữ. Tầng lớp tri thức hoặc những nho sinh tài giỏi thay thế dàn những chức vụLịch sử việt nam (tập 2 từ thế kỷ x đến thế kỷ xiv) phần 2
quan trọng mà trước đây chi dành cho tôn thất.Chức Lưu thủ: cho Hoàng tử làm trong khi vua ra ngoài. Chức này, không những được đặt ở kinh sư mà còn Chương VIIICHÍNH TRỊ THỜI TRÀNI. VƯƠNG TRIÊƯ TRẰN THẢNH LẬPTháng 12 năm Át Dậu (1 - 1226), Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho Trần Cảnh cũng là thời điểm Lịch sử việt nam (tập 2 từ thế kỷ x đến thế kỷ xiv) phần 2 thư chép: "Chức Tể tưởng thì chọn trong tôn thất người nào tài giỏi, có đạo đức nghệ thuật, thông hiểu thi thư thì cho làm"1 2. Phan Huy Chú cũng nhận xét: Chức Tề tướng "Đẩu đời Trần, Thái Tông đặt quan, đổi làm tả hữu tướng quốc, kiêm kiểm hiệu đặc tiến khai phủ nghi đồng tam ty bình chương sự, t Lịch sử việt nam (tập 2 từ thế kỷ x đến thế kỷ xiv) phần 2ức là chức Thái úy phụ quốc đời Lý. Từ đời Kiến Trung (1225 - 1232) về sau, đều dùng1Phan Huy Chú, Lịch triều hiến chương loại chi, lập I, sđd, tr. 44Lịch sử việt nam (tập 2 từ thế kỷ x đến thế kỷ xiv) phần 2
3.2Toàn thư, quyển V, tập II, sđd, tr. 21.Chương VIII. Chính trị thời Trầnthân vương trong tôn thất làm chức ấy, gia phong tước quốc công. Nhừng ngườiChương VIIICHÍNH TRỊ THỜI TRÀNI. VƯƠNG TRIÊƯ TRẰN THẢNH LẬPTháng 12 năm Át Dậu (1 - 1226), Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho Trần Cảnh cũng là thời điểm Lịch sử việt nam (tập 2 từ thế kỷ x đến thế kỷ xiv) phần 2 tướng cùa triều Trần"1.Chức Ả tướng: (hay Thứ tướng) thường là tham tri hay tri mật viộn sự, lấy thị lang hoặc gián nghị đại phu cho làm. "Chức Á tướng, đời Lý là Tà hữu tham tri chính sự. Đời Trần cũng theo thế, đặt chức Tham tri chính sự, lại đặt chức Tri mật viện sự, đều là chức ở ưong chính phủ Lịch sử việt nam (tập 2 từ thế kỷ x đến thế kỷ xiv) phần 2, dưới chức tướng quốc"2 3.Chức Hành khiển*: gần ngang với chức Á tưởng. Lúc đầu, Hành khiển ty ở hai cung Quan Triều và Thánh Từ (Hành khiển tà hữu tLịch sử việt nam (tập 2 từ thế kỷ x đến thế kỷ xiv) phần 2
y), cùng với Nội thư hỏa cục, đều gọi là Nội Mặt viện. Đển năm 1325 đồi Hành khiển ty làm Môn hạ sảnh. Chức này, lúc đầu thì dùng hoạn quan, đến đời TChương VIIICHÍNH TRỊ THỜI TRÀNI. VƯƠNG TRIÊƯ TRẰN THẢNH LẬPTháng 12 năm Át Dậu (1 - 1226), Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho Trần Cảnh cũng là thời điểm Lịch sử việt nam (tập 2 từ thế kỷ x đến thế kỷ xiv) phần 2 đầu đặt từ thời Lý nhưng các bộ như thế nào thì không thề khảo được. Thời Trần, đặt chức Thượng thư hành khiền, Thượng thư hữu bật. Đến nửa cuối thế kỳ XĨV, dưới triều vua Trần Minh Tông niên hiệu Đại Khánh (1314 - 1324) và vua Trần Thuặn Tồng niên hiệu Quang Thái (1388 - 1398) thì chức Thượng thư Lịch sử việt nam (tập 2 từ thế kỷ x đến thế kỷ xiv) phần 2các bộ mởi được đặt ra rõ ràng. Ví dụ, dưới triều vua Trần Minh Tông, Doãn Bang Hiến làm Thượng thư Lại Bộ, Đồ Nhân Giám làm Thượng thư Binh Bộ, TrầnLịch sử việt nam (tập 2 từ thế kỷ x đến thế kỷ xiv) phần 2
Chiêu Ngạn làm Thượng thư Binh Bộ.1Phan Huy Chú, Lịch triều hiển chương loại chí, tập 1, sđd, tr. 464.Gọi ngay
Chat zalo
Facebook