Tổng quan kiến thức khoa học và công nghệ nano: Phần 2
➤ Gửi thông báo lỗi ⚠️ Báo cáo tài liệu vi phạmNội dung chi tiết: Tổng quan kiến thức khoa học và công nghệ nano: Phần 2
Tổng quan kiến thức khoa học và công nghệ nano: Phần 2
Chương 5VẬT LIỆU NANO TRONG Y HỌC: HIỂN MẪU HAY TỬ THẦN?’’There is nothing new under the sun, but there are lots of old things we don't know."Ambrose Tổng quan kiến thức khoa học và công nghệ nano: Phần 2 Bierce5.1 Khi thai nhi biết mỉm cườiVài năm trước, nhật báo "The Age*' tại thành phố Melbourne (úc) đàng một bức ảnh rất to trên trang nhất với cái tít "Thai nhi biết cười trong bụng mẹ." Không ít người có thành kiến với báo chí nghĩ ngay đây chi là cái tin giật gân của mấy ông nhà báo "nói láo" ăn Tổng quan kiến thức khoa học và công nghệ nano: Phần 2 tiền! Nhưng khi nhìn kỹ bức ảnh thì có oan cho ông nhà báo, vì quả thật là thai nhi đang nhoẻn miệng cười trong bụng mẹ giống như nụ cười thiên thầnTổng quan kiến thức khoa học và công nghệ nano: Phần 2
của các trẻ sơ sinh trong giấc ngủ. Bài báo tường thuật một cách thú vị về nền tảng khoa học của việc dùng siêu âm (ultrasound) tạo ảnh những bộ phận Chương 5VẬT LIỆU NANO TRONG Y HỌC: HIỂN MẪU HAY TỬ THẦN?’’There is nothing new under the sun, but there are lots of old things we don't know."Ambrose Tổng quan kiến thức khoa học và công nghệ nano: Phần 2 hai nhi. Tronghơn nửa thế ký qua, từ khi tạo ảnh siêu âm được áp dụng vào y học, kỹ thuật này không ngừng cải thiện và phát triển. Từ những bức ảnh lem nhem của hai mươi năm trước cho đến ảnh 3 chiều rõ nét hiện tại, thiết bị siêu âm còn cho thấy thai nhi cử động trên màn hình tivi trước sự ngạc nhi Tổng quan kiến thức khoa học và công nghệ nano: Phần 2 ên và vui mừng của những người sắp chuẩn bị làm cha mẹ lần đầu.Một phương pháp tạo ảnh thông dụng khác cho cấu trúc và các bộ phận của cơ thể con ngườTổng quan kiến thức khoa học và công nghệ nano: Phần 2
i là sử dụng từ trường để tạo ánh qua hiệu ứng cộng hưởng từ hạch (magnetic resonance imaging, MRI). Hai thí dụ trên cho thấy việc tạo ảnh trở nên mộtChương 5VẬT LIỆU NANO TRONG Y HỌC: HIỂN MẪU HAY TỬ THẦN?’’There is nothing new under the sun, but there are lots of old things we don't know."Ambrose Tổng quan kiến thức khoa học và công nghệ nano: Phần 2 ché tạo các loại dược liệu từ những viên aspirin khiêm tốn đến thuốc kháng sinh, kháng ung thư và thậm chí thuốc Viagara "siêu hạng" (người viết chỉ nghe vậy), thì những phát triển trong vật lỷ dã mang đến cho y học nhiều dụng cụ chẩn bệnh tinh vi, gia tàng sự chính xác trong các liệu pháp và phẫu Tổng quan kiến thức khoa học và công nghệ nano: Phần 2 thuật.Việc ra đời những sản phẩm nano hay sản phẩm dựa trên công nghệ nano không phải là một hiện tượng đột khởi mà là những thành quả nghiên cứu cơ bTổng quan kiến thức khoa học và công nghệ nano: Phần 2
ản của các nhà khoa học trên thế giới được tích lũy trong một khoảng thời gian dàỉ. Thuật ngữ "nano" mang ý nghĩa mù mờ trước kia, giờ đây dần trở thàChương 5VẬT LIỆU NANO TRONG Y HỌC: HIỂN MẪU HAY TỬ THẦN?’’There is nothing new under the sun, but there are lots of old things we don't know."Ambrose Tổng quan kiến thức khoa học và công nghệ nano: Phần 2 , đó chẳng qua là những nghiên cứu hàn lâm tạo ra những bài báo cáo khoa học mông lung được đóng khung trong khuôn viên tháp ngà đại học hay ở các học viện nghiên cứu kín cổng cao tường. Nhưng đến nay niềm tin của doanh nghiệp dành cho sự phát triển của công nghệ nano đá phản ánh tính sáng tạo thực Tổng quan kiến thức khoa học và công nghệ nano: Phần 2 dụng của cấc nhà nghiên cứu và sự trưởng thành của lĩnh vực này.Vật liệu nano trong 20 năm gần đây tưởng chừng như chỉ quanh quần xung quanh những ứngTổng quan kiến thức khoa học và công nghệ nano: Phần 2
dụng trong quang học, điện học, quang diện tử, nhưng sự phát triển của nó đã âm thầm vươn tầm tay đến sinh y học, mở ra một cơ hội cho những ứng dụngChương 5VẬT LIỆU NANO TRONG Y HỌC: HIỂN MẪU HAY TỬ THẦN?’’There is nothing new under the sun, but there are lots of old things we don't know."Ambrose Tổng quan kiến thức khoa học và công nghệ nano: Phần 2 học (materials science) đang có một đóng góp to lớn trong lĩnh vực sinh y học qua các loại vật liệu nano với khả năng chứa thuốc, tải thuốc trị liệu và phát quang tạo ảnh trong mô tế bào sinh vật. Việc tải thuốc và nhả thuốc ở một "địa chi” nhất định trong cơ thể để công phá tế bào bệnh và tránh xa Tổng quan kiến thức khoa học và công nghệ nano: Phần 2 tế bào bình thường khoẻ mạnh là một trong những nghiên cứu hàng đầu của vật liệu y học. Vật liệu tải thuốc nano còn được thiết kế có khả nãng phát quTổng quan kiến thức khoa học và công nghệ nano: Phần 2
ang. Khác với việc tạo ảnh một bộ phận vĩ mô trong cơ thể sử dụng siêu âm hay từ tính, việc tạo ảnh quan sát ở mức tế bào cần sự phát quang để phân biChương 5VẬT LIỆU NANO TRONG Y HỌC: HIỂN MẪU HAY TỬ THẦN?’’There is nothing new under the sun, but there are lots of old things we don't know."Ambrose Tổng quan kiến thức khoa học và công nghệ nano: Phần 2 m phá và nghiên cứu của protein phát quang dã nói lên tầm quan trọng của sự phát quang ờ thứ nguyên vi mô của tế bào và phân tử.Quả thật, sức mạnh liên ngành của vật lý, hóa học và vật liệu học đã gia tăng hiệu quả và độ chính xác của các liệu pháp y khoa và sẽ tiếp tục mang lại những thành quả ngoạ Tổng quan kiến thức khoa học và công nghệ nano: Phần 2 n mục cho y học trong việc duy trì sức khoẻ và hạnh phúc của con người. Những thành quả này chắc chắn không phải là liệu pháp, dược liệu làm cho ta cóTổng quan kiến thức khoa học và công nghệ nano: Phần 2
thể "cải lão hoàn đồng" hay tham lam hứn trờ nên ’ trường sinh bất tử”, nhưng nó sẽ giúp con người kéo dài cuộc sống hạnh phúc đén tuối xé chiều. RồiChương 5VẬT LIỆU NANO TRONG Y HỌC: HIỂN MẪU HAY TỬ THẦN?’’There is nothing new under the sun, but there are lots of old things we don't know."Ambrose Tổng quan kiến thức khoa học và công nghệ nano: Phần 2 ện rất thực, rất tình tứ của những cặp bạn đời ’’thất thập cổ lai hi"!Tuy nhiên, ta không nên quá lãng mạn mà quên đi thực tại không chỉ phù phàng mà còn lắm khi nguy hiểm. Song song với những tiềm năng ứng dụng đầy tính sáng tạo, ta cần nhìn thực tế một cách lạnh lùng, đề cao cảnh giác trước các ng Tổng quan kiến thức khoa học và công nghệ nano: Phần 2 uy cơ ẩn tàng của vật liệu nano. Việc gì sẽ xảy ra khi những hạt nano cực nhỏ di vào "ngủ tạng lục phủ”? Chưa biết. Độc tính của vật liệu nano trong cTổng quan kiến thức khoa học và công nghệ nano: Phần 2
ơ thể sinh vật kể cả con người chưa hoàn toàn được hiểu rô, và vẫn còn là một vùng mây đen mù mịt. Dường như, cái gì đẹp thường có cái bẫy chết người.Chương 5VẬT LIỆU NANO TRONG Y HỌC: HIỂN MẪU HAY TỬ THẦN?’’There is nothing new under the sun, but there are lots of old things we don't know."Ambrose Tổng quan kiến thức khoa học và công nghệ nano: Phần 2 nhân khuynh quốc... Vật liệu y học nano mang đến hạnh phúc cho nhân loại cùng là một hình ảnh đẹp. Nhưng mặt trái của hình ảnh đẹp này có thể là bộ mặt của tử thần. Vậy, vật liệu nano trong y học là bàn tay hiền mẫu hay lưỡi hái tử thần? Để có một cái nhìn công bằng khách quan, chúng ta hãy tiếp tụ Tổng quan kiến thức khoa học và công nghệ nano: Phần 2 c đi vào những phần kế tiếp.5.2 Hạt tải thuốc nanoY học nano (nanomedicine) là một áp dụng của công nghệ nano vào y học cho việc phòng bệnh, chẩn đoánTổng quan kiến thức khoa học và công nghệ nano: Phần 2
và trị liệu bằng cách dùng vặt liệu nano để thao tác các hệ thống sinh học ở mức tế bào hay xuống thấp hơn nữa ờ cấp phân tử. Những nghiên cứu trong Chương 5VẬT LIỆU NANO TRONG Y HỌC: HIỂN MẪU HAY TỬ THẦN?’’There is nothing new under the sun, but there are lots of old things we don't know."Ambrose Tổng quan kiến thức khoa học và công nghệ nano: Phần 2 việc tài thuốc và nhả thuốc đúng "địa chỉ" trở thành một đề tài nghiên cứu nóng vì nó liên quan đến việc phát triển dược liệu chống ung thư và khả nãng doanh thu lớn cho các công ty y dược. Điều này có thể nhìn thấy qua số lượng các bài báo cáo liên quan gia tãng 15 lần trong 8 nãm, từ 100 bài (nàm Tổng quan kiến thức khoa học và công nghệ nano: Phần 2 1999) đến 1.500 bài (năm 2007).Hiệu lực của các loại dược liệu thường bị giới hạn bởi tính không phân biệt giữa tế bào bình thường và tế bào bệnh, ítTổng quan kiến thức khoa học và công nghệ nano: Phần 2
hoà tan, dễ bị thài ra khỏi cơ thể và gây tác dụng phụ. Tải thuốc đến các tế bào ung thư trong hóa trị liệuỉ-ĩìnvt .Mrtti hnn ẻt/ ỉĩintn ?147(chemotheChương 5VẬT LIỆU NANO TRONG Y HỌC: HIỂN MẪU HAY TỬ THẦN?’’There is nothing new under the sun, but there are lots of old things we don't know."Ambrose Tổng quan kiến thức khoa học và công nghệ nano: Phần 2 diệt bừa bãi theo cơ chế ”bom rải thảm" không những phải trị liệu với liều thuốc rất cao mà còn gây ra những tác dụng phụ rất tai hại cho cư thể bệnh nhân. Để khắc phục khuyết điểm này và lợi dụng sự khác biệt về lý tính, hoá tính giữa tế bào bình thường và té bào ung thư, hạt tải thuốc nano được th Tổng quan kiến thức khoa học và công nghệ nano: Phần 2 iết kế ở một kích cỡ tối ưu vừa có "bộ cảm ứng" biết cảm nhận, phần biệt tế bào, vừa có "bộ phận đóng mở" biết giữ và nhả thuốc khi ờ trong môi trườngTổng quan kiến thức khoa học và công nghệ nano: Phần 2
có pH hay nhiệt độ thích hợp. Hai yếu tố nổi bật của tế bào ung thư là có nhiệt độ cao hơn và pH biểu thị nhiều tính acid hơn tế bào bình thường.Hạt Chương 5VẬT LIỆU NANO TRONG Y HỌC: HIỂN MẪU HAY TỬ THẦN?’’There is nothing new under the sun, but there are lots of old things we don't know."Ambrose Tổng quan kiến thức khoa học và công nghệ nano: Phần 2 u nãm nay trong đó liposome, polymer, hạt nano xốp ceramic, hạt nano kim loại và gần đây ống than nano.12Hình 5.1: Phẩn tử thuốc được két hợp (1) ở vò hạt hoặc (2) được chứa bèn trong hạt.148KHOA HỌC VÀ CÓNG NGHỆ NANO Tổng quan kiến thức khoa học và công nghệ nano: Phần 2 Chương 5VẬT LIỆU NANO TRONG Y HỌC: HIỂN MẪU HAY TỬ THẦN?’’There is nothing new under the sun, but there are lots of old things we don't know."AmbroseGọi ngay
Chat zalo
Facebook