Trồng trọt truyền thống của các dân tộc tại chỗ tây nguyên phần 2 bùi minh đạo
➤ Gửi thông báo lỗi ⚠️ Báo cáo tài liệu vi phạmNội dung chi tiết: Trồng trọt truyền thống của các dân tộc tại chỗ tây nguyên phần 2 bùi minh đạo
Trồng trọt truyền thống của các dân tộc tại chỗ tây nguyên phần 2 bùi minh đạo
Chương baRUỘNG NƯỚC VÀ VƯỜN TRUYỂN THỐNGI. RUỘNG NƯỚC.Cho đến nay, ruộng nước đã có mặt ờ hầu hết các vùng của người dân tại chỗ Tây Nguyên như là hìn Trồng trọt truyền thống của các dân tộc tại chỗ tây nguyên phần 2 bùi minh đạo nh thức trổng ưọt chiếm vị trí thứ hai sau nương rẫy. Diên mạo có được của ruộng nước hiên tại là kết quả của một quá trình phát triển qua hai thời kỳ truyền thống và sau giải phóng. Chương này khảo sát ruộng nước thời kỳ đầu, thời kỳ truyền thống.Lấy nguổn gốc và kỹ thuật canh tác làm tiêu chí phân Trồng trọt truyền thống của các dân tộc tại chỗ tây nguyên phần 2 bùi minh đạo chia, ruộng nước truyền thống Tây Nguyên bao gổm hai bộ phận khác nhau.L Ruộng nước trâu quần.Đây là hình thức làm ruộng nước có mặt sớm nhất ờ Tây NTrồng trọt truyền thống của các dân tộc tại chỗ tây nguyên phần 2 bùi minh đạo
guyên, cũng là hình thức làm ruộng cổ xưa, đã hoặc còn đang thấy có ở nhiều dân tộc miền núi và đồng bằng nước ta, trong đó có người Việt, người Thái.Chương baRUỘNG NƯỚC VÀ VƯỜN TRUYỂN THỐNGI. RUỘNG NƯỚC.Cho đến nay, ruộng nước đã có mặt ờ hầu hết các vùng của người dân tại chỗ Tây Nguyên như là hìn Trồng trọt truyền thống của các dân tộc tại chỗ tây nguyên phần 2 bùi minh đạo y bừa.to-rrĐất..chỉ có thể được làm mềm và nhuyễn trước khi gieo trổng bằng phương pháp dùng sức trâu hay sức người quần, dẫm, là phương pháp thư tịch xưa thường gọi “thuỷ nậu”.ri ;<;Cho đến nay, tư liêu về ruộng trâu quần ở Tây Nguyên pòu chưa nhiều. Trong một công trình nghiên cứu về các hình thái Trồng trọt truyền thống của các dân tộc tại chỗ tây nguyên phần 2 bùi minh đạo kinh tế truyền thống của các dân tộc thuộc ngôn pgữ Môn - Khơ me ờ miền núi nam Việt Nam, dựa vào một ỵài itư liệu của các học giả Pháp, la.v. TréxlốTrồng trọt truyền thống của các dân tộc tại chỗ tây nguyên phần 2 bùi minh đạo
p cho biết “ ở một số dân tộc kể trên ( tức một số dân tộc thuộc ngôn ngữ Mộn - Khơ me miền núi nam Việt Nam - chúng tôi giải thích. BMĐ)^ ruộng nước Chương baRUỘNG NƯỚC VÀ VƯỜN TRUYỂN THỐNGI. RUỘNG NƯỚC.Cho đến nay, ruộng nước đã có mặt ờ hầu hết các vùng của người dân tại chỗ Tây Nguyên như là hìn Trồng trọt truyền thống của các dân tộc tại chỗ tây nguyên phần 2 bùi minh đạo nhiêm. Ở người Ba na và Sơ đãng, cách úm ruộng này được gọi là ruộng” (56:7). Hiểu biết về ruộng nước ưâu quần Tây Nguyên được bổ sung thêm qua các tài liêu được công bố gần đây, đặc biệt qua hai cuốn giản chí vế các dân tộc ở hai tỉnh Gia Lai - Kon Turn (69) yặĐắc Lắc(16).■Chỉ có vài nhóm tộc ngườ Trồng trọt truyền thống của các dân tộc tại chỗ tây nguyên phần 2 bùi minh đạo i hay bộ phận tộc người ở một số vùng Tây Nguyên có truyền thống làm ruộng nước trâu141quần lâu đời như: Hai nhóm Mơ nâm, Cà dong của người Sơ đăng, nTrồng trọt truyền thống của các dân tộc tại chỗ tây nguyên phần 2 bùi minh đạo
hóm Giẻ của người Giẻ Triêng quanh dãy Ngọc Linh (Kon Turn); bộ phân người Ê đê ven các sông Krông Ana và Krông Knô; nhóm Rơ lâm của người Mnông ở quaChương baRUỘNG NƯỚC VÀ VƯỜN TRUYỂN THỐNGI. RUỘNG NƯỚC.Cho đến nay, ruộng nước đã có mặt ờ hầu hết các vùng của người dân tại chỗ Tây Nguyên như là hìn Trồng trọt truyền thống của các dân tộc tại chỗ tây nguyên phần 2 bùi minh đạo ĩiẩĩĩg hiểm trờ. Giữa các triền núi đó có những thung lũng nhỏ và hẹp. Trong những thung lũng này tổn tại nhiều đám sình lầy, quanh năm đọng nước mà ngôn ngữ địa phương gọi là những tông tăng. Đó cũng là nơi từ lâu các cư dân tại chỗ khai khẩn để làm ruộng trâu quần. Ruộng trâu quần cùa nhóm Giẻ tập Trồng trọt truyền thống của các dân tộc tại chỗ tây nguyên phần 2 bùi minh đạo trung ờ các xã Xóp Nghét, Xóp Dùi (Đắc Giây), của hai nhóm Mơ Nâm, Cà dong ở xã Mường Hoong (Đắc Giây), xã Hiếu, Măng Cành, Măng Búc (Kon Plông), NgọTrồng trọt truyền thống của các dân tộc tại chỗ tây nguyên phần 2 bùi minh đạo
c Lay, Mang Xang (Đắc Tô). Kỹ thuật làm ruộng trâu quần ở các nhóm tộc người này khá thống nhất. Theo đó, ở những chỗ sình lầy, người ta dùng dao và cChương baRUỘNG NƯỚC VÀ VƯỜN TRUYỂN THỐNGI. RUỘNG NƯỚC.Cho đến nay, ruộng nước đã có mặt ờ hầu hết các vùng của người dân tại chỗ Tây Nguyên như là hìn Trồng trọt truyền thống của các dân tộc tại chỗ tây nguyên phần 2 bùi minh đạo iên tích to nhò khác nhau, thường vào khoảng vài trăm đến hàng nghìn m2. Ruộng chỉ được làm một vụ, trùng với mùa mưa, từ tháng 5 đến tháng 10 lịch địa phương. Sau mỗi vụ thu hoạch, đất được bỏ hoá qua mùa khô trong trạng thái cạn nước nhưng sình lầy. Khoảng tháng tư, người ta dùng tay hoặc dao nhổ Trồng trọt truyền thống của các dân tộc tại chỗ tây nguyên phần 2 bùi minh đạo hoặc phát cỏ choquang mặt ruộng. Đồi khi, cỏ sau khi phát được phơi trên ồỉặt ruộng cho khô và đớt làm phân. Với những đám ruộng 6Ị bạc màu, để tàng tTrồng trọt truyền thống của các dân tộc tại chỗ tây nguyên phần 2 bùi minh đạo
hêm độ phì cho đất, đồng bào chạt cây lừrừng xung quanh mang về rải đều cho khô rổi đốt. Khi Ahữrig trận mưa đầu trút xuống, nước trong ruộng đã đủ, kChương baRUỘNG NƯỚC VÀ VƯỜN TRUYỂN THỐNGI. RUỘNG NƯỚC.Cho đến nay, ruộng nước đã có mặt ờ hầu hết các vùng của người dân tại chỗ Tây Nguyên như là hìn Trồng trọt truyền thống của các dân tộc tại chỗ tây nguyên phần 2 bùi minh đạo sục (chua, lác). Việc dùng trâu kết hợp với sức người quần một đám ruộng đừợc cố gắng hoàn thành trong một ngày. Để đảm bảo tiến đó ấy, tuỳ theo đám ruộng to hay nhỏ, đàn ưâu cần huy động có số lượng từ 15 đến 20 con trở lên. Thường thì đến vụ quần ruộng, hai hay nhiều gia đình góp trâu vào làm đổi Trồng trọt truyền thống của các dân tộc tại chỗ tây nguyên phần 2 bùi minh đạo ạồng cho nhau. Điều khiển đàn trâu quần ruộng là những người đàn ông, theo tỉ lê khoảng hai đến ba trâu một người, trong đó, một hoặc hai người khoẻTrồng trọt truyền thống của các dân tộc tại chỗ tây nguyên phần 2 bùi minh đạo
mạnh và có kinh nghiêm dắt một hoặc hai con ưâu thạo viêc đi trước, những người cồn lại dàn đằng sau và hai bên dùng roi quật và la hét, thúc giục để Chương baRUỘNG NƯỚC VÀ VƯỜN TRUYỂN THỐNGI. RUỘNG NƯỚC.Cho đến nay, ruộng nước đã có mặt ờ hầu hết các vùng của người dân tại chỗ Tây Nguyên như là hìn Trồng trọt truyền thống của các dân tộc tại chỗ tây nguyên phần 2 bùi minh đạo g cuốc to bằng gổ chít (lếch luồng) và đoạn cây thẳng (loong char) san ruộng cho phăng. Khi việc làm đất đã hoàn tất, người ta tháo nước ruộng cho se mặt để hôm sáu có thể gieo. Lúa giốríg không qua làm mạ, cũng không qua xử lý cho nảy mầm, mà được gieo thẳng như ném mạ cho đều trên mặt143ruộng. Việ Trồng trọt truyền thống của các dân tộc tại chỗ tây nguyên phần 2 bùi minh đạo c điều tiết mực nước từ sau khi gieo đến khi lúa con gái rất quan trọng và được thao tác rất cẩn thận. Sau khi gieo vài ngày, thấy lúa đã nảy mầm, ngưTrồng trọt truyền thống của các dân tộc tại chỗ tây nguyên phần 2 bùi minh đạo
ời ta tháo một lượt nước láng qua mặt ruộng. Lúa lên cao vài phân thì ruộng bắt đầu được giữ một lượt nước mỏng. Khi lúa được chừng một tháng đến hơn Chương baRUỘNG NƯỚC VÀ VƯỜN TRUYỂN THỐNGI. RUỘNG NƯỚC.Cho đến nay, ruộng nước đã có mặt ờ hầu hết các vùng của người dân tại chỗ Tây Nguyên như là hìn Trồng trọt truyền thống của các dân tộc tại chỗ tây nguyên phần 2 bùi minh đạo ỉa bớt các khóm lúa mọc dày, làm sao để khoảng giữa các khóm có mật độ ước khoảng 10 đến 15 cm. Ở những chỗ lúa bị chết hay mọc thừa, người ta dùng lúa đã tỉa ở chỗ dày cấy vào cho đủ. Việc làm cỏ ít được quan tâm. Lúa ruộng không bao giờ được bón phân. Việc bảo vệ rẫy chống lại sự phá hoại của chim Trồng trọt truyền thống của các dân tộc tại chỗ tây nguyên phần 2 bùi minh đạo , thú tương tự như trên rẫy. Đất ruộng được bổi bổ ít nhiều bằng tro cỏ đốt tại ruộng hàng năm, bằng tro đốt cây mang từ nơi khác đến, hay bằng lá câyTrồng trọt truyền thống của các dân tộc tại chỗ tây nguyên phần 2 bùi minh đạo
, chất mùn từ frên núi theo mưa xuống. Xưa, đồng bào dùng nhíp có tay cầm bằng sừng trâu ị hr ốc), là công cụ cùng loại với cái knen của người Ha LăngChương baRUỘNG NƯỚC VÀ VƯỜN TRUYỂN THỐNGI. RUỘNG NƯỚC.Cho đến nay, ruộng nước đã có mặt ờ hầu hết các vùng của người dân tại chỗ Tây Nguyên như là hìn Trồng trọt truyền thống của các dân tộc tại chỗ tây nguyên phần 2 bùi minh đạo ồn gốc bản địa Môm - Khơ me Đông Dương, còn hái, vằng, liềm có lẽ đưa lên từ đồng bằng duyên hải, ttong thời kỳ hai cuộc kháng chiến, bời cán bộ và bộ đội nằm vùng, trong đó, chiếc liềm có mặt sau cùng. Tuy hình dáng khác nhau, nhưng hái và vằng mang cùng một tên gọi và vềmốt cấu tạo và hình dáng, d Trồng trọt truyền thống của các dân tộc tại chỗ tây nguyên phần 2 bùi minh đạo ể dàng có được chiếc hái sau khi cắt bớt đoạn gấp khúc của chiếc vằng. Vì thế, xét về loại hình, rất có thể vằng và hái vốn từ một cái mà ra, một tronTrồng trọt truyền thống của các dân tộc tại chỗ tây nguyên phần 2 bùi minh đạo
g hai cái là biến dạng của cái kia. Dùng thứ nào trong ba thứ hái, vằng, liểm là tuỳ thuộc vào đặc điểm của ruộng và lúa từng mùa. Thông thường, ngườiChương baRUỘNG NƯỚC VÀ VƯỜN TRUYỂN THỐNGI. RUỘNG NƯỚC.Cho đến nay, ruộng nước đã có mặt ờ hầu hết các vùng của người dân tại chỗ Tây Nguyên như là hìn Trồng trọt truyền thống của các dân tộc tại chỗ tây nguyên phần 2 bùi minh đạo Mùa thu hoạch, đàn ông gặt lứa, đàn bà X dùng châm dẫm vò lúa trong những cái nong to (knoong tih). Tuy được canh tác vào mùa mưa, chủ yếu trông vào nước trời, nhưng ruộng trâu quần ở đây đã được dẫn thuỷ nhập điền bằng những hình thức sơ khai: Để đưa nước từ suối vào ruộng, người ta hoặc dùng những Trồng trọt truyền thống của các dân tộc tại chỗ tây nguyên phần 2 bùi minh đạo ống bương bổ đôi hay máng gỗ nối vói nhau theo kiểu máng dẫn nước ăn từ rừng vế làng, hoặc dùng cuốc khơi rãnh tạo thành những cọn mương nhỏ và tạm tTrồng trọt truyền thống của các dân tộc tại chỗ tây nguyên phần 2 bùi minh đạo
hời (hno hay chuông) có độ dài vài chục đến một hai trăm mét. Để tạo thành những chiếc đập nhỏ dâng nước lên cho chảy vào mương (khung), người ta dùngChương baRUỘNG NƯỚC VÀ VƯỜN TRUYỂN THỐNGI. RUỘNG NƯỚC.Cho đến nay, ruộng nước đã có mặt ờ hầu hết các vùng của người dân tại chỗ Tây Nguyên như là hìn Trồng trọt truyền thống của các dân tộc tại chỗ tây nguyên phần 2 bùi minh đạo nọ xuống ruộng kia, hay được tháo đi qua những ống tre, bương xuyên qua bờ (chau). So với nương rẫy, nảng suất ruộng trâu quần ờ bắc Tây Nguyên tuy không cao hơn bao nhiêu (tỉ lệ gieo/thu ờ Mảng Cành là 1/70, ờ Ngọc Lay là 1/60), nhưng10TTTT145 Trồng trọt truyền thống của các dân tộc tại chỗ tây nguyên phần 2 bùi minh đạo Chương baRUỘNG NƯỚC VÀ VƯỜN TRUYỂN THỐNGI. RUỘNG NƯỚC.Cho đến nay, ruộng nước đã có mặt ờ hầu hết các vùng của người dân tại chỗ Tây Nguyên như là hìnGọi ngay
Chat zalo
Facebook