Dân chủ làng - xã
➤ Gửi thông báo lỗi ⚠️ Báo cáo tài liệu vi phạmNội dung chi tiết: Dân chủ làng - xã
Dân chủ làng - xã
VÀN HOÁ VÀ TỘC NGƯỜI“DÂN CHỦ LÀNG - XẢ”Dột mây chừ “dân chủ làng - xã'* vào ngoặc kép. vì đây không phải là dãn chủ theo nghĩa thường dùng, không phải Dân chủ làng - xã i là một biểu hiện, chảng hạn. của chế độ chính tiị ra dời từ cuộc cách mạng tư sản bên Au - Mỹ.Cũng có thẻ nghĩa rằng “dân chủ làng - xà" là dấu tích, dù mờ nhạt thòi, còn sót lại từ thòi còng xà nông thôn: thể chế này vẫn tồn tại cách đây chưa láu. dưới một dạng còn dễ nhận ra. trong một sổ xã hội Dân chủ làng - xã ở ta. ví như nhiều tộc Thượng cư trú dọc Trường Sơn và trên Táy Nguyên.Nhưng nền “dân chủ làng - xã" sáp bàn đáy là một đặc điểm của một tộc người ViDân chủ làng - xã
ệt (hay Kinh) trong thời rất gần ta (trước Cách mạng tháng Tám), tói muôn nói tộc người chủ thế(l) mà nếp sóng đã phát triển khá cao. Cho nên việc cầnVÀN HOÁ VÀ TỘC NGƯỜI“DÂN CHỦ LÀNG - XẢ”Dột mây chừ “dân chủ làng - xã'* vào ngoặc kép. vì đây không phải là dãn chủ theo nghĩa thường dùng, không phải Dân chủ làng - xã Xét cho cùng, tat cả những gì sắp trình bày ít nhiều đã dược nói lén từ trước rồi(3). Nhưng, trong trường hợp này. nhắc lại chuyện cũ. dưới một dạng có phần mới. chính là nhằm tó cho363_____________________ .VÃN HOÁ VÀ TỘC NGƯỜIđậm hơn cái mà tỏi muôìi gọi là nền “dán chủ làng - xã".Sau đây là mấy n Dân chủ làng - xã hận xét mở đầu1. Quá trình tư hữu hóa ruộng đất cống ở Bắc Bộ diên ra quá chậm chạpCứ bám vào sử viết cũ. thì điều cụ thể biết được trước tiên, mà cóDân chủ làng - xã
liên quan đến quá trình vừa nói. là sự kiện này: trong thế kỷ XII. dưới triều Lý. các vua Thần Tỏng và Anh Tông đã bốn lần xuống chiếu, nhằm giải quyếVÀN HOÁ VÀ TỘC NGƯỜI“DÂN CHỦ LÀNG - XẢ”Dột mây chừ “dân chủ làng - xã'* vào ngoặc kép. vì đây không phải là dãn chủ theo nghĩa thường dùng, không phải Dân chủ làng - xã ổ sự kiện khác cùng có liên quan đến đấy(5). Nhưng phải chờ đến giữa thế kỷ XVIII thì mới có một chính quyền đầu tiên chủ trương đánh thuế cầ vào ruộng đất tư: chính quyền của chúa Trịnh(G). Và đến đầu thế kỷ sau (thế ký XIX). qua những dịa bạ Gia Long còn sót lại dêìi nay. thì phần lớn ruộng đất củ Dân chủ làng - xã a đa sỏ’ xã Việt ơ Bác Bộ. đặc biệt trên tam giác cháu sõng Hồng dà là ruộng đất tư. Thực ra, bây giò ruộng đất công đâu đà mất hẳn: vân đề này chỉ đưDân chủ làng - xã
ợc hoàn toàn giải quyết dần dưới thời của chúng ta. qua cuộc cải cách ruộng đất (1953 - 56)(7).Nếu ta vũ đoán chọn thế kỷ XII làm mốc dầu và dầu thế kVÀN HOÁ VÀ TỘC NGƯỜI“DÂN CHỦ LÀNG - XẢ”Dột mây chừ “dân chủ làng - xã'* vào ngoặc kép. vì đây không phải là dãn chủ theo nghĩa thường dùng, không phải Dân chủ làng - xã ế kỷ. Trong trường hợp nước Anh chang hạn. hầu hết đất trong trọt dà từ công biến thành tư trong vòng có một thế kỷ . Tất nhiên, ở đây có sức xúc tác mạnh của từng lớp tu* sản Anh mới hình thành nhung đã hoạt động ngoại thương. Điều kiện dó hoàn toàn vắng mặt ở nước ta trong suốt hơn sáu thế kỷ nói Dân chủ làng - xã trên. Theo tỏi. có thể xem đây là nguyên nhãn chính khiến cho quá trình tư hữu ruộng đâ't công ở Bắc Bộ diễn364______, ,_______.VÀN HOÁ VÀ TỘC NGƯỜIraDân chủ làng - xã
theo một tốc độ chậm chạp đến thế.2. Hiện tượng phân hoá giai cấp hiện lên quá nhạt nhòaCó thể nghĩ rằng đây chỉ là hệ quả của diều vừa nói qua nhận VÀN HOÁ VÀ TỘC NGƯỜI“DÂN CHỦ LÀNG - XẢ”Dột mây chừ “dân chủ làng - xã'* vào ngoặc kép. vì đây không phải là dãn chủ theo nghĩa thường dùng, không phải Dân chủ làng - xã n sô' được sơ kết qua Cải cách ruộng đất:Từ các sỏ' liệu trên, ít nhất có thê lọc ra hai điều, nói cho đúng hơn là hai mặt khác nhau của một hiện tượng chung:365______,._______.VĂN HOÁ VÀ TỘC NGƯỜI-Trước Cách mạng tháng Tám. đa sổ hộ nòng dán trong hầu hốt làng Việt ở Bác Bộ đã thực sự làm chú ruộng Dân chủ làng - xã đất. Các hộ địa chủ. nghĩa là thuộc thành phần bóc lột. đà dành! Các hộ trung nóng, vỏn cơ bản không bóc lột ai nhưng khống bị ai bóc lột. cũng vậy.Dân chủ làng - xã
Dên những hộ bần nòng, tức những hộ bị bót; lột, cũng có ruộng (lất tư (xem lạ i các sỏ l iệu trên). Có diều (lá t tư của bần nóng quấ ít (mỗi hộ chỉ VÀN HOÁ VÀ TỘC NGƯỜI“DÂN CHỦ LÀNG - XẢ”Dột mây chừ “dân chủ làng - xã'* vào ngoặc kép. vì đây không phải là dãn chủ theo nghĩa thường dùng, không phải Dân chủ làng - xã lình canh của những người thừa diện tích, thường là địa chủ. và nộp tò cho họ (nộp nửa tông sỏ thu hoạch). Như vậy, hầu hết mọi hộ t rong làng, (11'1 bóc lột hay bị bóc lột, (lều là chú ruộng dât(ll);-Dầu vậy, trong nòng thôn Việt ở Bắc Bộ tntóc Cách mạng tháng Tám, không mấy ai nắm được trong tay Dân chủ làng - xã một diện tích tư hữu tương đôì lớn: tuyệt đại đa sô'hộ địa chú (86%) có nhiều nhát là mỗi hộ 20 mẫu (chưa dầy bây lìécta). Cùng thòi, tình hình ở NamDân chủ làng - xã
Bộ khác han thế. mà nguyên nhân chính, theo tòi là chính sách của các chúa Nguyễn trong quá trình lấn chiếm miền đất nay là Nam Bộ (tù’ giừa thế kỷ XVVÀN HOÁ VÀ TỘC NGƯỜI“DÂN CHỦ LÀNG - XẢ”Dột mây chừ “dân chủ làng - xã'* vào ngoặc kép. vì đây không phải là dãn chủ theo nghĩa thường dùng, không phải Dân chủ làng - xã trước Cách mạng tháng Tám. hiện tượng phân hóa giai cấp nóng thôn Nam Bộ. đạc biệt ó’ mien Tây. dà nổi lên rành rành. Bấy giờ. diện tích tu’ hữu cúa một “điên chú" vừa phái thói(13). ở vùng nay là tỉnh Long An. cùng trên dưói lơo héc-ta (300 mầu Bác Bộ)(1 1). Còn phan lổn nhung người lĩnh canh cua “ Dân chủ làng - xã (liền chù’*, nghĩa là (lại (la sô nóng (lán, lại ''không mãnh (ỉãỉ earn dùi” ị (nếu có the (lùng lại 0 (lây cách nói (ló cua người nóng (lãn Bar Bộ)*.Dân chủ làng - xã
Trong khi ấy, như ta (lã biết, diện tích tư hữu của tuyệt dại da số hộ địa chủ cùng thời ỏ Bác Bộ chỉ biến động chưa dầy õ mầu366_____,_±_________.VÀVÀN HOÁ VÀ TỘC NGƯỜI“DÂN CHỦ LÀNG - XẢ”Dột mây chừ “dân chủ làng - xã'* vào ngoặc kép. vì đây không phải là dãn chủ theo nghĩa thường dùng, không phải Dân chủ làng - xã *, chính vì thế. vì hiện tượng vừa kê trên, với hai mặt khác nhau của nó. mà tói muôn gọi mọi hộ tư hữu ở nòng thôn Bắc Bộ trước Cách mạng tháng Tám. từ bần nóng qua trung nóng, lên địa chủ, là những hộ “tiểu nông tư hữu”.** *Những “tiêu nông tư hữu", với mỗi hộ chút ít ruộng đất tư. sòhg cùng nhau Dân chủ làng - xã trong một làng, nhưng từng hộ lại đeo đuổi một thản phận riêng. Thời gian của người nóng dân là một vòng tròn khép kín cứ đều đều quay, hết xuân - hạDân chủ làng - xã
- thu - đông lại xuân -hạ - thu - đóng... Trong vòng quay tuần tự và trễ nải đó. từng hộ “tiêu nóng tư hữu" có tương lai riêng của mình, một tương laiVÀN HOÁ VÀ TỘC NGƯỜI“DÂN CHỦ LÀNG - XẢ”Dột mây chừ “dân chủ làng - xã'* vào ngoặc kép. vì đây không phải là dãn chủ theo nghĩa thường dùng, không phải Dân chủ làng - xã Chính vì thế mà các hộ “tiểu nòng tư hữu” cùng làng, trong- quan hệ qua lại vói nhau, đều châp nhận một ứng xử hai mặt: bề ngoài thì "xởi lởi”, nhưng bên trong lại luôn phòng ngừa sản. khi cần thì “;?zóc máy" nhau, bất dầu xảy ra xung dột lại “gầm gè" nhau ra mặt. Tuy nhiên, dãy cũng lại là một tìn Dân chủ làng - xã h thế đã góp cóng dầu để nảy sinh ra cá tính dậm nét của từng người Việt ở nông thôn Bác Bộ “có truyền”, mà đến nay ta vẫn còn cảm nhận được qua ca daDân chủ làng - xã
o. lời hát, cả qua thơ nôm của Nguyền Du, Cao Bá Quát...Trước một biên nóng dàn đặc biệt như thế. với mỗi hộ một số ruộng đất và một than phận biệt lậVÀN HOÁ VÀ TỘC NGƯỜI“DÂN CHỦ LÀNG - XẢ”Dột mây chừ “dân chủ làng - xã'* vào ngoặc kép. vì đây không phải là dãn chủ theo nghĩa thường dùng, không phải Dân chủ làng - xã trên sự đổng tình tương đối của mọi người, phải vừa làm tròn367„______, ,_______ .VĂN HOÁ VÀ TỘC NGƯỜItrách nhiệm do bộ máy nhà nước bẽn trên giao phó. đồng thời Lại phải đáp ứng một sổ nhu cầu của người “tiểu nòng tư hữu”. Không tính đêìì các trách nhiệm từ trên áp xuống, chỉ nhằm vào nhừng nhu cầ Dân chủ làng - xã u vừa nói của nòng dân. có thể kể lại râ't vắn tắt như sau:VÀN HOÁ VÀ TỘC NGƯỜI“DÂN CHỦ LÀNG - XẢ”Dột mây chừ “dân chủ làng - xã'* vào ngoặc kép. vì đây không phải là dãn chủ theo nghĩa thường dùng, không phảiVÀN HOÁ VÀ TỘC NGƯỜI“DÂN CHỦ LÀNG - XẢ”Dột mây chừ “dân chủ làng - xã'* vào ngoặc kép. vì đây không phải là dãn chủ theo nghĩa thường dùng, không phảiGọi ngay
Chat zalo
Facebook