Lễ hội truyền thống của các dân tộc phía Bắc Việt Nam: Phần 2
➤ Gửi thông báo lỗi ⚠️ Báo cáo tài liệu vi phạmNội dung chi tiết: Lễ hội truyền thống của các dân tộc phía Bắc Việt Nam: Phần 2
Lễ hội truyền thống của các dân tộc phía Bắc Việt Nam: Phần 2
Chương HICÁO HOẠT ĐỘNG CỦA LE HỘI VÀ TÍN NGƯỠNG DÂN GIANI. NHŨNG NGHI THỨC (’ỨA PHÁN LE1.1. ('ác (lôi tượng thờ cúng(I. Nhicn thanDây la tin ngưỡng su Lễ hội truyền thống của các dân tộc phía Bắc Việt Nam: Phần 2 ung bái tư nhiên, một trong nhung tín ngưòng phó biên ó nhiêu (lán tộc. Với quan niệm: "Đất co Thó qpng. sông có Hà Bá", các dán tộc \ lệt Nam cho răng tãt cà mọi sự vật hiện tượng xung quành con người dều có sue sông. Trông coi các sue sóng (lõ lã các vị thán. Theo Hán vãn. chừ thần () gôm một bén Lễ hội truyền thống của các dân tộc phía Bắc Việt Nam: Phần 2 chừ "ky" lã than Dát. một bên chu "viết" ỉà nói ràng, phan bao. sô dọc qua chù viol" có nghía là xuyên SUÔI mọi nơi. mọi luc. Than có nghĩa lã tài gióLễ hội truyền thống của các dân tộc phía Bắc Việt Nam: Phần 2
i, phán bao dược mọi diếu, mọi le. Cho nén. khi noi thắn kỳ ìà V chi sự tài giói, kỳ lạ cua một vị nào (ló. Khi vị nào (lược gọi là Than (lếu có ý chỉChương HICÁO HOẠT ĐỘNG CỦA LE HỘI VÀ TÍN NGƯỠNG DÂN GIANI. NHŨNG NGHI THỨC (’ỨA PHÁN LE1.1. ('ác (lôi tượng thờ cúng(I. Nhicn thanDây la tin ngưỡng su Lễ hội truyền thống của các dân tộc phía Bắc Việt Nam: Phần 2 g có cóng trạng vùi non láp biên, cứu dán. cứu nưó« . khi chót (luộc hiên thánh. Khi dược coi là thánh cũng có V chỉ VI do có tai nghe, nói trên ca tài của vua. Cho nón vua chi phong 1 han. tôn t hanh chứ không bao giơ phong thánh.65Đạo thờ thần ở Việt Nam rất sâu đậm, ảnh hưởng lớn (lèn đời sông vă Lễ hội truyền thống của các dân tộc phía Bắc Việt Nam: Phần 2 n hoá của các dân tộc ỏ nước ta. Đạo ấy dược thổ hiện ở nhiều cấp độ và khá sinh động trong đòi sông các dân tộc.• Thắn cày: Người miền xuôi có câu: "Lễ hội truyền thống của các dân tộc phía Bắc Việt Nam: Phần 2
Thần cây da. ma cây gạo", coi các loại cây đó đều có thần trú ngụ thì d miên núi các dân tộc anh em củng có chung quan niệm như vậy. Đó là cây si ỏ ngChương HICÁO HOẠT ĐỘNG CỦA LE HỘI VÀ TÍN NGƯỠNG DÂN GIANI. NHŨNG NGHI THỨC (’ỨA PHÁN LE1.1. ('ác (lôi tượng thờ cúng(I. Nhicn thanDây la tin ngưỡng su Lễ hội truyền thống của các dân tộc phía Bắc Việt Nam: Phần 2 có từng loại cây có Thần mà câc khu rừng d đầu bản, trên ngọn suôi cùng đều có các vị thần trông coi, trú ngụ.Có một điểm chung là tất cả những vị thần đó đều thuộc loại thần có khả năng bảo vệ, che chở cho xóm làng, làm cho người yên, vật thịnh. Vì thế. hàng năm nhân dân thường tô chức thờ cúng cho Lễ hội truyền thống của các dân tộc phía Bắc Việt Nam: Phần 2 các vị thần đó. Người Thái có lễ "Xên Đông sựa" ở các bản, "Xên Tu Mưỡng" ỏ các mường; người La Chí cũng có lễ cung rừng cấm vào Tết tháng Bảy Am lịcLễ hội truyền thống của các dân tộc phía Bắc Việt Nam: Phần 2
h, người Hà Nhì ăn tết tại rừng cấm đầu bản vào dịp Tết năm mới tháng Sáu, người H’ mòng làm lễ Nào xồng (lề àn thề) tại khu rừng cấm cạnh bản...TrongChương HICÁO HOẠT ĐỘNG CỦA LE HỘI VÀ TÍN NGƯỠNG DÂN GIANI. NHŨNG NGHI THỨC (’ỨA PHÁN LE1.1. ('ác (lôi tượng thờ cúng(I. Nhicn thanDây la tin ngưỡng su Lễ hội truyền thống của các dân tộc phía Bắc Việt Nam: Phần 2 nghi thức, nghi lễ thò Thần Cây. Hội Vũ Lao (Thanh Hòa - Phú Thọ) có tục thò cả Thần Nông, Thần Núi và Thần Nước. Hội Bắc Lộ (Hữu Lũng -Lạng Sdn) thừ thần Bà Chua Thượng Ngàn (nữ thần núi) .v.v... Có the nói Thần Cây, Thần Rừng là các than khá thán thiét. gần gũi vói con ngưòi. Vì thê, bat cứ dán tộ Lễ hội truyền thống của các dân tộc phía Bắc Việt Nam: Phần 2 c nào cùng có tục thò các thẩn này.66-Thần Dá: cùng dược nhiều dân tộc coi là vị thẩn đem lại phúc lộc và che chơ cho xóm làng. Người Thái, người MườnLễ hội truyền thống của các dân tộc phía Bắc Việt Nam: Phần 2
g, người Kinh ... thờ Thần Đá để cầu tự. thậm chí người Thái đặt tên con là đá "Dán" để mong sự mạnh khoẻ. Trong Động Hương Tí< 11 (Chùa Hương - Hà TâChương HICÁO HOẠT ĐỘNG CỦA LE HỘI VÀ TÍN NGƯỠNG DÂN GIANI. NHŨNG NGHI THỨC (’ỨA PHÁN LE1.1. ('ác (lôi tượng thờ cúng(I. Nhicn thanDây la tin ngưỡng su Lễ hội truyền thống của các dân tộc phía Bắc Việt Nam: Phần 2 ng coi, nên hàng năm trước khi ăn tết, dồng bào có tục dọn sạch cỏ xung quanh tâng (lá thờ dựng hên bến nước. Người Mường coi Thẩn Da là than bảo vệ mồ mả tỏ tiên. Tại khư mả ở Chiếng Động (Kim Bôi - Hoà Bình) có khu mộ dựng cả một bải đá dể thờ. Hội chùa Kè (Mường Bi - Hoà Bình) thờ hòn đá "Bụt Mọc Lễ hội truyền thống của các dân tộc phía Bắc Việt Nam: Phần 2 ". Hội Thiết Đinh, xã Định Tường (Thiệu Yên - Thanh Hoá) thờ thần "Cao Sơn Lập Thạch" (hòn đá tròn). Trong chùa Dâu (Thuận Thành - Bác Ninh) thờ hòn DLễ hội truyền thống của các dân tộc phía Bắc Việt Nam: Phần 2
á Sáng (Thạch Quang) - tinh linh con gái của Phật Mẫu Man Nương. Lề tế Phong Sơn (Phong Diên Huê) cùng thó dá. Dặc hiệt là ở Việt Nam khá phổ biến tựcChương HICÁO HOẠT ĐỘNG CỦA LE HỘI VÀ TÍN NGƯỠNG DÂN GIANI. NHŨNG NGHI THỨC (’ỨA PHÁN LE1.1. ('ác (lôi tượng thờ cúng(I. Nhicn thanDây la tin ngưỡng su Lễ hội truyền thống của các dân tộc phía Bắc Việt Nam: Phần 2 n hang dộng: Người ta thờ thần hang động cũng chính là thờ thần che chở, bảo vệ bản mường. Bỏi vì từ thời nguyên thuỷ con người cư trú ở các hang động là chính. Đó là cái nhà của họ, nơi diễn ra mọi sinh hoạt của người nguyên thủy. Có thể, tục thò thần hang động xuất hiện rất sớm trong xã hội loài n Lễ hội truyền thống của các dân tộc phía Bắc Việt Nam: Phần 2 gười. Diên hình cho tục thờ này được thể hiện ỏ các hang dộng sau: Dó là động Hương Tích (Chùa Hương - Hà Tây}, tuy trong dộng có thợ Phật, nhưng dó cLễ hội truyền thống của các dân tộc phía Bắc Việt Nam: Phần 2
hỉ là yếu tô mới. Nội dung chính của lễ hội Chùa Hương là thờ các thân tự nhiên: Núi67Cô, Núi Cậu, Núi Tiền, Núi của... các vị Thần có từ thud xa xưa.Chương HICÁO HOẠT ĐỘNG CỦA LE HỘI VÀ TÍN NGƯỠNG DÂN GIANI. NHŨNG NGHI THỨC (’ỨA PHÁN LE1.1. ('ác (lôi tượng thờ cúng(I. Nhicn thanDây la tin ngưỡng su Lễ hội truyền thống của các dân tộc phía Bắc Việt Nam: Phần 2 g Nhị Thanh, Hang Tiên (thị xả Lạng Sơn), Động Tiên (thị xà Hoà Bình) ... đều nhằm thờ các vị thần trông coi những nơi đó. nơi cư trú thờ xa xưa của con người.- Thần nước: Nhân dân ta có câu: "Đất có Thổ Công, sông có Hà Bá", Hà Bá ở đây thường dược coi là vua Nước hay chính là Thần Nước. Nước không Lễ hội truyền thống của các dân tộc phía Bắc Việt Nam: Phần 2 chỉ phục .vụ đời sống hàng ngày mà còn là một trong những miền tạo nên vũ trụ mà nước cũng là lực lượng tự nhiên tác động đến sự an khang, thịnh vượnLễ hội truyền thống của các dân tộc phía Bắc Việt Nam: Phần 2
g của con người. Thần Nước thường được cụ thể hoá thành hình tượng con thuồng luồng (sau này cả con rồng, con giải)... Mỗi một vực nước sâu, một khúc Chương HICÁO HOẠT ĐỘNG CỦA LE HỘI VÀ TÍN NGƯỠNG DÂN GIANI. NHŨNG NGHI THỨC (’ỨA PHÁN LE1.1. ('ác (lôi tượng thờ cúng(I. Nhicn thanDây la tin ngưỡng su Lễ hội truyền thống của các dân tộc phía Bắc Việt Nam: Phần 2 Trong dó, cái giêng nước của người Kinh dặc biệt quan trọng với quan niêm Than Giêng là vị thần trực tiếp ảnh hưởng đến dời sống xóm làng nên thường được thờ cúng quanh năm hay các dịp lề tết.Tại Chùa Đậu (Thành Đạo tự) làng Gia Phúc, xà Nguyễn Trãi, huyện Thường Tín (Hà Tây) thờ Nữ thần Pháp Vũ và Lễ hội truyền thống của các dân tộc phía Bắc Việt Nam: Phần 2 Thần Giếng tại giêng làng. Tục gợi là giếng Bà Giao, quanh nảm đầy nước trong vắt (thờ vào 26 - 27 tháng chạp). Hội Khám ở làng Ngọc Khám, xà Gia ĐồngLễ hội truyền thống của các dân tộc phía Bắc Việt Nam: Phần 2
, huyện Thuận Thành (Bắc Ninh) thò Tri Thuỷ (Thuỷ thần) tại đình làng. Vì thế có câu "Lâm râm hội Khám, u ám hội Dâu". Chùa Dâu (Diên ứng tự) ở xã ThaChương HICÁO HOẠT ĐỘNG CỦA LE HỘI VÀ TÍN NGƯỠNG DÂN GIANI. NHŨNG NGHI THỨC (’ỨA PHÁN LE1.1. ('ác (lôi tượng thờ cúng(I. Nhicn thanDây la tin ngưỡng su Lễ hội truyền thống của các dân tộc phía Bắc Việt Nam: Phần 2 Pháp Vũ (mưa), Pháp ĩ/)i( sấm chóp) và Pháp Điện (sét). Chùa Tử Pháp ở xã Di sử. Liên Xá, Lạc Dạo. Dinh Dù... huyện Mỹ Vãn (Hưng Yên) cùng có tục thừ các lực lượng làm ra mưa như Chùa Dâu.Nhiều nơi có tục th() Than Nước như hội Dinh Làng cà (Vũ Lao. Thanh Iloà. Phu Thọ), hội An cố ( xà Thuỵ An, Thái Lễ hội truyền thống của các dân tộc phía Bắc Việt Nam: Phần 2 Thụy, 'Phái Bình), hội chùa Thắm, xã Vù Lao, Thanh Hoà, Phũ Thọ) hay hội đình Đình Bảng (Tiên Sơn, BÁc Ninh), hội Lang Dâm (Tây Tựu, Từ Liêm, Hà Nội)Lễ hội truyền thống của các dân tộc phía Bắc Việt Nam: Phần 2
... tuy các vị thẩn nước được gọi khác đi. trang trọng hơn như "Thuỷ Bá Dại Vương" hay "Bạch Hạc Tam Giang"... vẫn đêu là Thần Nước.Một sô nơi Than NưChương HICÁO HOẠT ĐỘNG CỦA LE HỘI VÀ TÍN NGƯỠNG DÂN GIANI. NHŨNG NGHI THỨC (’ỨA PHÁN LE1.1. ('ác (lôi tượng thờ cúng(I. Nhicn thanDây la tin ngưỡng su Lễ hội truyền thống của các dân tộc phía Bắc Việt Nam: Phần 2 Lừa, Lạng Sơn) thờ than sông Kỳ ('ùng, hội đến Dĩa (Hưng Hà. Thái Bình) rước nưóc băt cá giông... đều liên quan đến Thần Nước.Tục thờ 'Phần Nước đạc biệt được chú trọng ở nhiều dán tộc thiêu số như người Thái, người Tày, người Nung hay người E Dê, người Gia Rai, người Lào, người Lự, người Ha Nhì. n Lễ hội truyền thống của các dân tộc phía Bắc Việt Nam: Phần 2 gười lyỏ Lô... Bên cạnh bản của các dân tộc Tày, Thái, Lào, Lự... bao giờ cùng phải có một vực nước sâu dành làm ncíi ở của vua thuồng luồng (to ngtíỢLễ hội truyền thống của các dân tộc phía Bắc Việt Nam: Phần 2
c), thực ra là Thần Nước hay Vua Nước. Dây không chỉ là vị than trông coi sông nuớc mà còn là vị thẩn bảo vệ sự sống và sự sung túc, an toàn của cộng Chương HICÁO HOẠT ĐỘNG CỦA LE HỘI VÀ TÍN NGƯỠNG DÂN GIANI. NHŨNG NGHI THỨC (’ỨA PHÁN LE1.1. ('ác (lôi tượng thờ cúng(I. Nhicn thanDây la tin ngưỡng su Lễ hội truyền thống của các dân tộc phía Bắc Việt Nam: Phần 2 dịp dầu xuân người Thái có tục thờ vực nước* ở dầu ngọn suôi. Người Thái gọi là "văng cồm" (vực cấm) 'và lề vật thờ ở đây là con trâu tráng. Tục này còn thấy ở nhóm69Thái Yên Châu (Sơn La), với lễ tế "Chom nong” (lễ cúng các ao tự nhiên trên núi ở đầu mường). Trong lễ "Lẩu Then” (lễ tạ ơn cùa các B Lễ hội truyền thống của các dân tộc phía Bắc Việt Nam: Phần 2 à Then) của người Tày có tục hát "khao thuông” thực chất là rắc hoa trắng xuống nước để tạ ơn vua thuồng luồng đã chăm lo nước cho bản mường để sản xuLễ hội truyền thống của các dân tộc phía Bắc Việt Nam: Phần 2
ất và sinh hoạt.Vào cuối năm người Ê Đê và nhiều dân tộc ỏ Tây Nguyên có tực thò Thần Mảng nước, mong có nưóc chảy quanh năm. Những năm hạn, họ tìm cáChương HICÁO HOẠT ĐỘNG CỦA LE HỘI VÀ TÍN NGƯỠNG DÂN GIANI. NHŨNG NGHI THỨC (’ỨA PHÁN LE1.1. ('ác (lôi tượng thờ cúng(I. Nhicn thanDây la tin ngưỡng su Lễ hội truyền thống của các dân tộc phía Bắc Việt Nam: Phần 2 ần nước. Người Xơ Đàng có tục bện dây đay thành hình con răn treo giữa làng để Thần Sấm sét tưởng đó là vợ mình (tức là thần Nưỏc đã hiện hình thành con thuồng luồng) đang đẻ mà làm mưa xuống tưới cho nàng.Ngưòi Khơ Mú cũng coi con thuồng luồng là Vua nước (Thần Nưóc) có thể làm ra mưa nên hàng năm Lễ hội truyền thống của các dân tộc phía Bắc Việt Nam: Phần 2 có lễ cầu mưa, gọi là lề "kéo đuói con thuồng luồng" (ru hờn ta prưdồng). Người Mường (Mường Bi - Hoà Bình hàng năm có lễ cúng mương "Ai Li, Ải Lo", cLễ hội truyền thống của các dân tộc phía Bắc Việt Nam: Phần 2
on mương chính dẫn nước tưới cả cánh đồng Mường Bi. Thực ra, đây cũng chính là lễ cúng Thần Nước của người Mường.Thần nước ở các dân tộc thiểu số đượcGọi ngay
Chat zalo
Facebook