Lịch sử việt nam (tập 4 từ thế kỷ xvii đến thế kỷ xviii) phần 2
➤ Gửi thông báo lỗi ⚠️ Báo cáo tài liệu vi phạmNội dung chi tiết: Lịch sử việt nam (tập 4 từ thế kỷ xvii đến thế kỷ xviii) phần 2
Lịch sử việt nam (tập 4 từ thế kỷ xvii đến thế kỷ xviii) phần 2
Chương VIIKHỦNG HOẢNG CỦA CHÉ ĐỘ PHONG KIÉN NỬA SAU THỀ KỶ XVIII1KHỦNG HOÀNG TIÉP TỤC DIẺN RA Ờ ĐÀNG NGOÀI1.1. Kinh tế * xã hộiVào đầu thập kỳ 60 của Lịch sử việt nam (tập 4 từ thế kỷ xvii đến thế kỷ xviii) phần 2 the kỳ XVIII, sau khi dập tắt được một sô cuộc khởi nghĩa của nòng dân ờ vùng đông băng Dàng Ngoài, Trịnh Doanh dã ban hành nhiêu chính sách nhăm khôi phục nền sàn xuất nông nghiệp, đưa nông dân lưu lán trờ về với dòng ruộng, ôn định tình hình nông thôn. Năm Nhâm Thân (1752), phù chúa sai các quan Lịch sử việt nam (tập 4 từ thế kỷ xvii đến thế kỷ xviii) phần 2Vù Công Trấn và Dỗ Duy Kỳ di chiêu lập phũ dụ dân các lộ Sơn rây và Sơn Nam. Tiếp đó, năm 1753, phũ chúa lại bàn về việc lập đồn điền ờ các lộ trên. SLịch sử việt nam (tập 4 từ thế kỷ xvii đến thế kỷ xviii) phần 2
ử cù chép: "Các lộ vùng đông, nam lừng bị binh lửa, ruộng đất phần nhiều bò hoang. Trước dây đà hạ lệnh cho quan sờ tại đặt thêm lính đồn điên đê khaiChương VIIKHỦNG HOẢNG CỦA CHÉ ĐỘ PHONG KIÉN NỬA SAU THỀ KỶ XVIII1KHỦNG HOÀNG TIÉP TỤC DIẺN RA Ờ ĐÀNG NGOÀI1.1. Kinh tế * xã hộiVào đầu thập kỳ 60 của Lịch sử việt nam (tập 4 từ thế kỷ xvii đến thế kỷ xviii) phần 2: "Trước dây, triều đình lấy cớ răng ruộng ở các lộ phần nhiêu bó hoang nên hạ lệnh cho quan sở lại cùng người đau hàng chia nhau cày cây. Có nhicu người lính canh khai khàn, vê sau, nào nhận tranh, nào nhặn chiêm, không thể nào xét rò được. Đen dây trong nước gàn được bình dịnh. dân phiêu tán lan l Lịch sử việt nam (tập 4 từ thế kỷ xvii đến thế kỷ xviii) phần 2ượt trở về, bèn đem hết mộng ấy trá lại cho dân, hạ lệnh cho quan đại thẩn giừ chức khuyến nông, chia nhau di đốc suất, định lại còi mốc, xét xư kiệnLịch sử việt nam (tập 4 từ thế kỷ xvii đến thế kỷ xviii) phần 2
tụng, quân bình mua bán. Duy mộng công cùng ruộng cùa người phạm lội, ruộng1Cươỉìịi mục. quyên 41. lập II, Sđd. tr. 620.LỊCH sử VIẸT NAM - TẠP 4thừa đChương VIIKHỦNG HOẢNG CỦA CHÉ ĐỘ PHONG KIÉN NỬA SAU THỀ KỶ XVIII1KHỦNG HOÀNG TIÉP TỤC DIẺN RA Ờ ĐÀNG NGOÀI1.1. Kinh tế * xã hộiVào đầu thập kỳ 60 của Lịch sử việt nam (tập 4 từ thế kỷ xvii đến thế kỷ xviii) phần 2chồng chất từ năm Nhâm Tuất (1742) đến năm nay (1754) gồm 13 năm. đều được miền"1.Năm 1755, ưiều đình cùng định rò lệnh đắp đẽ: Công trình nhỏ thì bát dân bồi đáp khi việc ỉàm ruộng đã thư nhàn; neu là công trình lớn thì trừ cho dân liền thuê điệu2. Triều đình cũng có chính sách khuyến khích nhân dâ Lịch sử việt nam (tập 4 từ thế kỷ xvii đến thế kỷ xviii) phần 2n phục hóa, miền giâm thuế khóa để phục hồi sàn xuât nông nghiệp.Từ nhừng chính sách khá tích cực kể trên (chủ yếu ban hành dưới thời chúa Trịnh DoanhLịch sử việt nam (tập 4 từ thế kỷ xvii đến thế kỷ xviii) phần 2
; 1740-1767), tình hình kinh (é Đàng Ngoài đà có một vài thập niên ồn định. Những tài liệu lịch sử còn lại cho thấy dưới thời Lê Cảnh Hưng (1740-1786)Chương VIIKHỦNG HOẢNG CỦA CHÉ ĐỘ PHONG KIÉN NỬA SAU THỀ KỶ XVIII1KHỦNG HOÀNG TIÉP TỤC DIẺN RA Ờ ĐÀNG NGOÀI1.1. Kinh tế * xã hộiVào đầu thập kỳ 60 của Lịch sử việt nam (tập 4 từ thế kỷ xvii đến thế kỷ xviii) phần 2 cửa hàng hóa, vật giá rẩt ré, một đong kẽm hai cái kẹo đường; mà hai bát nước chè tươi, hai miếng ưầu cau, giá cũng chi có một đồng kem. Có người không khát lắm thì lấy một đồng kèm mua một bát nước chè tươi và một miếng trầu; hánh điểm tâm cũng chi vài đồng. Ai vào hàng cơm, tùy thích ăn no hết sứ Lịch sử việt nam (tập 4 từ thế kỷ xvii đến thế kỷ xviii) phần 2c, chi mất độ mười đồng kèm mà thôi"3.Tuy nhiên, với chính sách ưu đãi bây lôi có công trong các cuộc đánh dẹp khởi nghía nông dân, chúa Trịnh Doanh cLịch sử việt nam (tập 4 từ thế kỷ xvii đến thế kỷ xviii) phần 2
ho phép "bầy tôi về hàng võ người nào có quân công vẫn cấp cho dân lộc"4. Do chính sách ưu đăi này mà số ruộng đắt phong cấp cho các công thân lại nhiChương VIIKHỦNG HOẢNG CỦA CHÉ ĐỘ PHONG KIÉN NỬA SAU THỀ KỶ XVIII1KHỦNG HOÀNG TIÉP TỤC DIẺN RA Ờ ĐÀNG NGOÀI1.1. Kinh tế * xã hộiVào đầu thập kỳ 60 của Lịch sử việt nam (tập 4 từ thế kỷ xvii đến thế kỷ xviii) phần 2nhiều, người ít khác nhau. Nhừng người1Cương mục, quyền 41, tập II. Sđd, tr. 625.2Cương mục, quyển 41. tập II, Sđd, ư. 629.3Phạm Đình Hồ, Vù trung tùy bút, Nxb. Văn học. Hà Nội, 1972, tr. 83.4Cương mục, quyển 41, tập II, Sđd, tr. 633.Chương Vỉl. Khùng hoàng cúa chế độ phong kiến...được phong là bọn Lịch sử việt nam (tập 4 từ thế kỷ xvii đến thế kỷ xviii) phần 2Trịnh Đạc, Vũ Tât Thận. Nguyền Quý Cành. Nguyền Đình Hoàn, Giáp Nguyễn Khoa, Vù Đình Trác, Trương Khuông, Trịnh Trụ. Đinh Văn Giai và Nguyền Công TháiLịch sử việt nam (tập 4 từ thế kỷ xvii đến thế kỷ xviii) phần 2
, gồm 10 người"1. Nhưng do ruộng đất công đà bị tư hừu hóa nhicu nen chính sách này có nhiều mâu thuần. Đẻn năm Bính Thân (1776), chúa Trịnh lại phải Chương VIIKHỦNG HOẢNG CỦA CHÉ ĐỘ PHONG KIÉN NỬA SAU THỀ KỶ XVIII1KHỦNG HOÀNG TIÉP TỤC DIẺN RA Ờ ĐÀNG NGOÀI1.1. Kinh tế * xã hộiVào đầu thập kỳ 60 của Lịch sử việt nam (tập 4 từ thế kỷ xvii đến thế kỷ xviii) phần 2triều (tức triều Lé) thế nghiệp điền, lộc điền đều có quy che nhất định. Sau khi trung hưng, bồng lộc hoặc thường cấp đều lấy ờ kho công, ít dùng ruộng công đe cấp. Từ năm Bảo Thái (niên hiệu Dụ Tông), Long Đức (niên hiệu Thuần Tông) đen nay, việc ban cầp mồi ngày một nhiêu, còn như tự sự, huệ lộc, Lịch sử việt nam (tập 4 từ thế kỷ xvii đến thế kỷ xviii) phần 2sứ lộc, ngụ lộc và bách công ngụ lộc đều câp băng ruộng, có khi cấp phát quá lạm, cho nên một nửa thuế ruộng thuộc về lư gia, mà kho công không có cùaLịch sử việt nam (tập 4 từ thế kỷ xvii đến thế kỷ xviii) phần 2
thừa đè tích trừ. Bẩy tôi trong triêu bàn dịnh, cho răng việc điêu động quân lính chi phí khá nhiều, cần nên giảm bớt việc cấp phát. Bởi thể, những đChương VIIKHỦNG HOẢNG CỦA CHÉ ĐỘ PHONG KIÉN NỬA SAU THỀ KỶ XVIII1KHỦNG HOÀNG TIÉP TỤC DIẺN RA Ờ ĐÀNG NGOÀI1.1. Kinh tế * xã hộiVào đầu thập kỳ 60 của Lịch sử việt nam (tập 4 từ thế kỷ xvii đến thế kỷ xviii) phần 2ính và ẩn lậu ruộng dất cuối the kỳ XVIII diễn ra khá trầm trọng. Năm Quý Tỵ (1773), Lê Quý Đôn cùng với Phạm Huy Đĩnh được lệnh chúa Trịnh đi khám xét tình hình ruộng đất và hộ lịch ờ Sơn Nam đã phát giác được hơn 9.000 màu ruộng lậu thuế5. Dơn từ kiện cáo về việc kiêm tính và ẩn lặu ruộng đắt nhiề Lịch sử việt nam (tập 4 từ thế kỷ xvii đến thế kỷ xviii) phần 2u đến mức chúa Trịnh Sâm trong năm đó dà phải ban bố 7 điều nghiêm cẩm cho trong kinh và ngoài trấn, trong đó có hai điều là "Cấm nhân dân không đượcLịch sử việt nam (tập 4 từ thế kỷ xvii đến thế kỷ xviii) phần 2
tố cáo ruộng ẩn lậu" và "Cấm nhà quyền thế không được chiếm bậy ruộng của dân"4.1Cương mục, quyển 42. lập II, Sđd, ir. 643-644.2Cương mục, quyến 44. lChương VIIKHỦNG HOẢNG CỦA CHÉ ĐỘ PHONG KIÉN NỬA SAU THỀ KỶ XVIII1KHỦNG HOÀNG TIÉP TỤC DIẺN RA Ờ ĐÀNG NGOÀI1.1. Kinh tế * xã hộiVào đầu thập kỳ 60 của Lịch sử việt nam (tập 4 từ thế kỷ xvii đến thế kỷ xviii) phần 280) dâng điều trần về việc chiêu dụ lưu dân khấn ruộng hoang có nhận xét: "Gan đây việc dân. việc ruộng nhiều chồ thiếu sót, chính sách điều hòa bớt chồ nhiều, bù chồ ít chưa được thực hành. Nhừng nhà hào mục và nhà giàu, nhân lúc dân điêu tàn, ruộng bò hoang liền phá bờ đi lấn chiếm làm của riêng. Lịch sử việt nam (tập 4 từ thế kỷ xvii đến thế kỷ xviii) phần 2Có một so xã thôn tuy đà coi là mất tích, nhưng nếu có người dân nào trở về thì ruộng vẫn không đòi lại được. Thóc lúa thu nhặp đều vào tay các tư giaLịch sử việt nam (tập 4 từ thế kỷ xvii đến thế kỷ xviii) phần 2
, các họ lớn. Ruộng công thì vì lâu năm không còn vết tích gì cũng bị họ chuyền tay bán đi. Có khi họ còn ân lậu cà công điển công thô, không nộp thuếChương VIIKHỦNG HOẢNG CỦA CHÉ ĐỘ PHONG KIÉN NỬA SAU THỀ KỶ XVIII1KHỦNG HOÀNG TIÉP TỤC DIẺN RA Ờ ĐÀNG NGOÀI1.1. Kinh tế * xã hộiVào đầu thập kỳ 60 của Lịch sử việt nam (tập 4 từ thế kỷ xvii đến thế kỷ xviii) phần 2bị bọn ngoan xảo chuyên tay nhau bán, bọn cường hào kiêm tính; một nửa thì bó hoang"2.Phan Huy Chú (1782-1840) cùng nhận xét về lình hình mộng đất cuối thể kỷ XVIII răng: "Quy chế mộng đất ở Bắc I là tuy sổ sách thiếu sót không thể khào rỏ, nhưng đại khái thì bo mộng mặc cho dân xâm chiếm lần nhau"3 Lịch sử việt nam (tập 4 từ thế kỷ xvii đến thế kỷ xviii) phần 2.Một trong nhừng nhân tố het sức quan trọng đảm bảo sự phát triền cua kinh tế nông nghiệp ờ vùng đồng bằng sông Hồng là vấn đề trị thủy, thùy lợi. NhừLịch sử việt nam (tập 4 từ thế kỷ xvii đến thế kỷ xviii) phần 2
ng công việc đáp mới và tu bổ đê điêu, xây kè công dọc theo các hộ thông sông ờ Đàng Ngoài không được Nhà nước Lê - Trịnh quan tám thích đáng. Năm ĐinChương VIIKHỦNG HOẢNG CỦA CHÉ ĐỘ PHONG KIÉN NỬA SAU THỀ KỶ XVIII1KHỦNG HOÀNG TIÉP TỤC DIẺN RA Ờ ĐÀNG NGOÀI1.1. Kinh tế * xã hộiVào đầu thập kỳ 60 của Lịch sử việt nam (tập 4 từ thế kỷ xvii đến thế kỷ xviii) phần 2ạn hán liên tiếp xày ra và ngày càng trầm trọng. Điển hình nhất là trận lụt làm vờ đê xày ra năm Quý Tỵ (1773). Năm ấy nước sông Nhị Hà lên cao làm vờ đê Đông Trạch (thuộc huyện Thanh Trì, Hà Nội ngày nay), các lộ Thường Tín, ứng Thiên và Lỵ Nhân hơn một1, 2. Ngô Thì Sỳ. “Điểu trần về việc chiêu dụ Lịch sử việt nam (tập 4 từ thế kỷ xvii đến thế kỷ xviii) phần 2dân khấn ruộng hoang", trongNgô Thì Sỹ, Nxb. Hà Nội, 1987, tr. 173-174.3Lịch triều hiến chương loại chí, tập III, Sđd, (r. 70.Chương Vỉỉ. Khủng hoảngLịch sử việt nam (tập 4 từ thế kỷ xvii đến thế kỷ xviii) phần 2
cúa chế độ phong kiến...nghìn ngôi nhà bị nước cuốn tan nát, th(k‘ lúa bị ngập het"1. Đe khác phục tình trạng đê đicu vờ lờ, Nhà nước Lê - Trịnh chì cChương VIIKHỦNG HOẢNG CỦA CHÉ ĐỘ PHONG KIÉN NỬA SAU THỀ KỶ XVIII1KHỦNG HOÀNG TIÉP TỤC DIẺN RA Ờ ĐÀNG NGOÀI1.1. Kinh tế * xã hộiVào đầu thập kỳ 60 của Lịch sử việt nam (tập 4 từ thế kỷ xvii đến thế kỷ xviii) phần 2 hão tầm cùa các nhà giàu đe có tiên của tu bô them đê đicu.Hết lù lụt lại đến nạn hạn hán. Sách Cương mục cùa triều Nguyền chép nhiều năm bị hạn hán nghiêm trọng làm mat mùa như năm 1768. "hạn hán, dân bị đói to. Nghệ An và các trản Kinh Bae, Sơn Tây, Sơn Nam giá gạo cao vọt. nhân dân đối khô. một Lịch sử việt nam (tập 4 từ thế kỷ xvii đến thế kỷ xviii) phần 2trăm dong lien không đủ một bừa ăn no"’. Năm 1774. tháng Ba, Nghệ An bị mất mùa. nhiêu người bị chét đói* 3 4. Tháng Bây năm Bính Thân (8-1776), “mùaLịch sử việt nam (tập 4 từ thế kỷ xvii đến thế kỷ xviii) phần 2
thu. hạn hán, mất mùa. giá gạo cao, mà mộng chiêm thì khô nẻ, công việc làm ruộng khó dược tiện lợi. Người sang trọng phải nhòm từng cừa để xin làm thChương VIIKHỦNG HOẢNG CỦA CHÉ ĐỘ PHONG KIÉN NỬA SAU THỀ KỶ XVIII1KHỦNG HOÀNG TIÉP TỤC DIẺN RA Ờ ĐÀNG NGOÀI1.1. Kinh tế * xã hộiVào đầu thập kỳ 60 của Lịch sử việt nam (tập 4 từ thế kỷ xvii đến thế kỷ xviii) phần 2 may năm liền, thây chết đói nối liền nhau"6. Triều đình Lê -Trịnh phai sai các quan Nguyền Dinh Dicn và Ngô Phúc Lâm trích 15.000 quan tiền và 15 vạn bát quan thóc trong kho ra phát chân. Triều đình Lê - Trịnh cũng cho thi hành biện pháp cứu đói do Nguyền Lộ đệ trình gồm 4 đicu:1Deri dân đói đen Th Lịch sử việt nam (tập 4 từ thế kỷ xvii đến thế kỷ xviii) phần 2anh Hoa khai khẩn ruộng đất;2Mờ cứa biên cho các thuyên buôn vặn tải;Gọi ngay
Chat zalo
Facebook