Giao tiếp diễn ngôn và cấu tạo của văn bản phần 2 diệp quang ban
➤ Gửi thông báo lỗi ⚠️ Báo cáo tài liệu vi phạmNội dung chi tiết: Giao tiếp diễn ngôn và cấu tạo của văn bản phần 2 diệp quang ban
Giao tiếp diễn ngôn và cấu tạo của văn bản phần 2 diệp quang ban
Chương 8MẠCH LẠC TRONG VÃN BẢN----------8.1.Mạch lạc đối vởi vãn bản• ■8.2.Biêu hiện cùa mạch lạc• • •________________________________________________ Giao tiếp diễn ngôn và cấu tạo của văn bản phần 2 diệp quang ban___________________>8.1.MẠCH LẠC ĐÓI VỚI van bản8.1.1.Mạch lạc và mạng mạchMạch lạc (coherence) là một khái niộm có ngoại diên bao quát rất rộng, nó bao gồm tất cả các kiểu cáu trúc có bản chất khác nhau, liên quan đèn mặt nghĩa và mạt sử dụng vãn bản.Mạch lạc có mặt trong mạng mạch và rộng ra ngoài Giao tiếp diễn ngôn và cấu tạo của văn bản phần 2 diệp quang ban mạng mạch, phán nẳm ngoài mạng mạch là phẩn thuộc về cách sừ dụng vãn bản, như sự chuyển đổi lượt lời trong hội thoại, mối quan hộ thích hợp giữa cácGiao tiếp diễn ngôn và cấu tạo của văn bản phần 2 diệp quang ban
hành động nói trong hội thoại (mạch lạc diẻn ngôn), các kiổu quan hê trong lạp luận (các phép suy lí). Cho nên, nếu sự tiếp xúc với thuật ngữ ‘mạng mChương 8MẠCH LẠC TRONG VÃN BẢN----------8.1.Mạch lạc đối vởi vãn bản• ■8.2.Biêu hiện cùa mạch lạc• • •________________________________________________ Giao tiếp diễn ngôn và cấu tạo của văn bản phần 2 diệp quang bano ‘cuộc thoại thành cuộc thoại’ như trong viộc láy lượt lời và chuyổn lượt lời, trong ‘mạch lạc diễn ngôn’, và mạch lạc cũng là yốu tố có mặt trong văn bản lạp luận như một yếu tố bắt buộc.Ngoài ra, các cấu trúc ngữ âm như vần, nhịp, ‘bước âm’ (hay ‘chân’ ; Anh : /ớơõ có khả nâng tham gia diẻn đạt s Giao tiếp diễn ngôn và cấu tạo của văn bản phần 2 diệp quang banắc thái nghía cũng có mạt trong mạch lạc, nêng các cấu trúc ngữ âm thuần tuý, không có khả năng diên đạt sắc thái nghĩa, như cấu trúc ầm tiết, thì khôGiao tiếp diễn ngôn và cấu tạo của văn bản phần 2 diệp quang ban
ng có vai trò trong mạch lạc.Phạm vi cùa mạch lạc cho thấy nó hoạt động cà bên trong vân bản lăn trong việc sử dụng văn bàn. Bên trong vãn bản, mạch lChương 8MẠCH LẠC TRONG VÃN BẢN----------8.1.Mạch lạc đối vởi vãn bản• ■8.2.Biêu hiện cùa mạch lạc• • •________________________________________________ Giao tiếp diễn ngôn và cấu tạo của văn bản phần 2 diệp quang banmạch lạc diẻn ngôn và cấu trúc lâp luân. Như vây, trong chương này, chỏ nào mạch lạc và mạng mạch trùng nhau, chúng lôi sẽ dùng mạch lạc như một tên gọi dạ í diện cho cả hai, chỏ nào mạch lạc không trùng với mạng mạch sẽ có ghi chú them.8.1.2.Mạch lạc và liên kếtMạch lạc và lién kết là hai phương di Giao tiếp diễn ngôn và cấu tạo của văn bản phần 2 diệp quang banện khác nhau. Mạch lạc là ‘sợi dây nối’ nối các yếu tố mang nghĩa trong vãn bàn. ké cả bên trong một câu, nối lừ ngừ trong văn bàn với tình huống hửuGiao tiếp diễn ngôn và cấu tạo của văn bản phần 2 diệp quang ban
quan, và gán vần bàn với cách dùng văn bán. Liên kết là một bộ phận trong hộ thống cùa một ngồn ngữ với chức năng nối nghĩa cùa câu với câu trong vồn Chương 8MẠCH LẠC TRONG VÃN BẢN----------8.1.Mạch lạc đối vởi vãn bản• ■8.2.Biêu hiện cùa mạch lạc• • •________________________________________________ Giao tiếp diễn ngôn và cấu tạo của văn bản phần 2 diệp quang bant chi góp phần tạo ra mạch lạc trong một vân bản vồn chúa mạch lạc (hay mạng mạch), còn trong một chuỗi câu không chứa mạch lạc thì lien kết vẫn không làm cho chuỗi câu đó thành một vàn bàn được. Đìổu này có thể làm sáng tỏ bàng những ví dụ sau đây.8.1.2.1. Một chuỗi câu có liên kết vần có thể khàng Giao tiếp diễn ngôn và cấu tạo của văn bản phần 2 diệp quang ban rnach lạc VỚI nhau và khòỉìg làm thành một văn bảnLiốn kết dược hiếu là việc sử dụng các phương tiện lừ ngử dể nối kết các câu nói lại với nhau, nhưGiao tiếp diễn ngôn và cấu tạo của văn bản phần 2 diệp quang ban
lạp từ. dùng từ ngữ chí quan hệ nối kết giữa câu này với câu kia... Thế nhưng riêng một mình liên kết vản chưa dủ đè làm cho một chuỗi câu nối tiếp nhChương 8MẠCH LẠC TRONG VÃN BẢN----------8.1.Mạch lạc đối vởi vãn bản• ■8.2.Biêu hiện cùa mạch lạc• • •________________________________________________ Giao tiếp diễn ngôn và cấu tạo của văn bản phần 2 diệp quang banỏi câu từ một văn bản trong số những văn bản khác nhau và xếp chúng nối tiếp nhau. Sau đây là một ‘văn bản già’ do Trần Ngọc Them 1985 đã tạo ra bằng cách như vây1.I lj (1) Cám bơi mội mình ĩrừỉỉg đém. (2) Đem tối bưng không nhìn rỏ mật dường. (3) Trẽn Cỡn đường ấy, chiếc xe làn bánh rải êm. (4) Khu Giao tiếp diễn ngôn và cấu tạo của văn bản phần 2 diệp quang banng cửa xe phía có gái ngói long dầy bóng tràng. (5) Trâng1 Trong bản in tại 1999. Trán Ngọc Thêm đã đổi vào chỗ này mội ví dụ khác, có lẽ dể được chínGiao tiếp diễn ngôn và cấu tạo của văn bản phần 2 diệp quang ban
h xác hơn. Chúng tôi vẫn dẫn ví dụ của sách in lần thứ nhất (1985). vì ví dụ này chỉ ra được tốt hơn điểu cần nói ở đây. Đáng chú ý là sau Trần Ngọc TChương 8MẠCH LẠC TRONG VÃN BẢN----------8.1.Mạch lạc đối vởi vãn bản• ■8.2.Biêu hiện cùa mạch lạc• • •________________________________________________ Giao tiếp diễn ngôn và cấu tạo của văn bản phần 2 diệp quang ban do tính mạch lạc, chứ khóng phải do cỏ mât sự liên kết.294bồng hềnh nổi lèn qua dãy Pú Hổng. (6) Dãy núi náy có (inh hưởng quyết íỉịnh tài gió mùa đông bắc ử mién Bắc nước ta. (7) Nước ĩa bây giờ cùa ỉa rồi, cuộc den đã hắt đẩu hửng sáng. [57a : 23]Nếu xét lừng dõi câu một đứng liền bên nhau như mộ Giao tiếp diễn ngôn và cấu tạo của văn bản phần 2 diệp quang bant chuỗi câu nhỏ “dộc lạp", thì rỏ ràng là hai câu trong mỏi chuồi câu đó đêu có liên két với nhau một cách hiển nhiên bang phương thức lập từ ngữ, vàGiao tiếp diễn ngôn và cấu tạo của văn bản phần 2 diệp quang ban
từng dôi câu như thố cung hình thành dược một đổ tài nào đây. Cụ thể là :Chuối cáu nhóPhương thức : Nhác lại từĐé tàiGôm các cáu (1,2)dêmĐêmGồm các câChương 8MẠCH LẠC TRONG VÃN BẢN----------8.1.Mạch lạc đối vởi vãn bản• ■8.2.Biêu hiện cùa mạch lạc• • •________________________________________________ Giao tiếp diễn ngôn và cấu tạo của văn bản phần 2 diệp quang banoàn bộ, góm từ càu (I) dổh hết càu (7), thì không thấy dược để tài chung của chúng là cái gì, túc là không biết chuỗi câu này nói về cái gì. Chuỗi câu này không có một đề tài hay chủ đé xác dinh, cho nẻn có thể kết luận ràng nó không phải là một văn bân. Có thể coi chuói câu này như một minh hoa cho Giao tiếp diễn ngôn và cấu tạo của văn bản phần 2 diệp quang ban sự lạc để liên lục : một đó tài vừa được hình thành (nhờ hai càu dứng liên nhau) dã bị “lâng quên” ngay, và “nhảy” sang một đề tài khác, và cứ thố chGiao tiếp diễn ngôn và cấu tạo của văn bản phần 2 diệp quang ban
o đến hết chuôi càu. Lạc dê là một trong những biểu hiện của thiếu mạch lạc. Và chuỗi câu khỡng mạch lạc không làm thành mọt vân bản dược.8.1.2.2,NhữnChương 8MẠCH LẠC TRONG VÃN BẢN----------8.1.Mạch lạc đối vởi vãn bản• ■8.2.Biêu hiện cùa mạch lạc• • •________________________________________________ Giao tiếp diễn ngôn và cấu tạo của văn bản phần 2 diệp quang banhoại đời thường, có thể nhận ra dược tính mạch lạc giữa những lời trao đổi của nhũng người cùng tham gia hội thoại, mà trong những lời dó không rhứa những (ừ ngữ cho thấy chúng liôn kết với nhau. Chảng hạn như trọng cộng đồng người nói liếng Việt, không ít khi ta nghe những càu hòi và lời đáp có vê Giao tiếp diễn ngôn và cấu tạo của văn bản phần 2 diệp quang bannhư không khớp với nhau :295[2]Giáp : Di đâu day ?Bính : ừm.Người xa lạ với tập quán Việt Nam sẽ ngỡ ngàng nhận thấy câu trả lời của Bính không ăn nháGiao tiếp diễn ngôn và cấu tạo của văn bản phần 2 diệp quang ban
p gì với câu hói cùa Giáp cả, thế nhưng cả Giáp lân Bính dều không băn khoún gì về viẹc đó cà. Vì hai câu nói của họ vẫn ‘mạch lac' vói nhau : cảu nóiChương 8MẠCH LẠC TRONG VÃN BẢN----------8.1.Mạch lạc đối vởi vãn bản• ■8.2.Biêu hiện cùa mạch lạc• • •________________________________________________ Giao tiếp diễn ngôn và cấu tạo của văn bản phần 2 diệp quang banng vẫn mạch lạc VỚI nhau theo cách người ta chào nhau ciia nén ván hoá Việt Nam. (Trong các ngón ngữ khác cũng có nhúng câu hỏi chào theo kiểu như vây, chì có điều SU lượng có phần hạn chế, loại như-An/ỉ thê’ nào ?, Sức khoè anh ra sao ?) Giao tiếp diễn ngôn và cấu tạo của văn bản phần 2 diệp quang banChương 8MẠCH LẠC TRONG VÃN BẢN----------8.1.Mạch lạc đối vởi vãn bản• ■8.2.Biêu hiện cùa mạch lạc• • •________________________________________________Gọi ngay
Chat zalo
Facebook