H c thuy t saussure chua xac dinh
➤ Gửi thông báo lỗi ⚠️ Báo cáo tài liệu vi phạmNội dung chi tiết: H c thuy t saussure chua xac dinh
H c thuy t saussure chua xac dinh
Học Thuyết SaussureTác giả: Trằn Đức Thảo Nguyên tác: Le Saussurisme [01] Chuyển ngũ: Phạm Trọng LuậtTầm quan trọng xứng đáng của Ferdinand de Saussur H c thuy t saussure chua xac dinhre trong ngôn ngữ học nói riêng và khoa học xẫ hội nói chung không còn cần phài chứng minh. Là người đầu tiên đưa phàn tích đồng đại [analyse synchronique] vào ngón ngữ học, õng đẫ làm một cuộc cách mạng phương pháp thực sự ờ đây, và từ những thành tựu đáng kế của khoa này mờ đường cho sự thâm nhập H c thuy t saussure chua xac dinhcủa cấu trúc luận vào tung hoành trong hầu hết các ngành khoa học xã hôi, nhất là tại Pháp, cho mãi đến cuối thập nién 1980.Nhưng ngay vào thời kỳ hoàH c thuy t saussure chua xac dinh
ng kim cùa ngôn ngữ học đồng đại và cấu trúc luận, cũng đã có khá nhiều tranh cãi hoặc bất dồng với một số quan điếm của Saussure ờ các nhà ngừ học, đHọc Thuyết SaussureTác giả: Trằn Đức Thảo Nguyên tác: Le Saussurisme [01] Chuyển ngũ: Phạm Trọng LuậtTầm quan trọng xứng đáng của Ferdinand de Saussur H c thuy t saussure chua xac dinhnh nguyên tắc dộc đoán cùa ký hiệu (xin xem phàn chú thích bên dưới). Tẩt nhiên, sự phè phán cùa Trần Đúc Thào đại loại cũng gặp lại những ý kiến trên, tuy ít nhiều dã tạo ấn tượng không thể nào có sự trao đổi thật sự giũa hai tác già, bời vì nó xuất phát từ nhận thức luận duy vật chứ không phài từ H c thuy t saussure chua xac dinhngôn ngữ học.Thật ra, cần nhắc lại rằng Saussure đà chỉ làm một cuộc cách mạng phương pháp trong một môn học: việc biến các luận điếm phương pháp cùaH c thuy t saussure chua xac dinh
ông thành một thứ siêu hình nhị nguyên, giới hạn tất cà vào quan hệ tay đôi giũa «signifiant» với «signifié» và chối bò «référent» hiện thực, chỉ là mHọc Thuyết SaussureTác giả: Trằn Đức Thảo Nguyên tác: Le Saussurisme [01] Chuyển ngũ: Phạm Trọng LuậtTầm quan trọng xứng đáng của Ferdinand de Saussur H c thuy t saussure chua xac dinhu hoạch được trong ngôn ngữ học, bời vì đúng là đế biết già trị cùa một yếu tố nào đó trong một sinh ngữ, thi diều quan trọng là phài phân biệt được nó với các yếu tố cùng thời chung quanh, hơn là biết góc gác cùa nó.dấu hiệu nói chung, nhằm tạo lập một môn ký hiệu học [05] như khoa học tổng quát về H c thuy t saussure chua xac dinh dấu hiệu. Tuy rằng chính ông đã công nhận ở phần đầu quyển sách sự tồn tại cùa cá một tập hợp dấu hiệu được trình bày như «dấu hiệu tự nhiênv, hoặc tH c thuy t saussure chua xac dinh
oàn phần như cử chỉ điệu bộ, hoặc bán phần như biểu hiệu lễ độ, ký hiệu, biểu trưng [06], V. V... Đặc tính của tất cả loại dâu hiệu này là «một sức biHọc Thuyết SaussureTác giả: Trằn Đức Thảo Nguyên tác: Le Saussurisme [01] Chuyển ngũ: Phạm Trọng LuậtTầm quan trọng xứng đáng của Ferdinand de Saussur H c thuy t saussure chua xac dinhg vân tuân theo những bó buộc nội tại, do chính nội dung bên trong quy định. Vì thế, đúng như Saussure đã lưu ý, «đặc tính của ký hiệu là nó không hoàn toàn độc đoán; nó không trống rỗng mà luôn có chút liên hệ tự nhiên sơ dảng giũa cải biểu đạt (yếu tố lập nghĩa) và cái dược biểu dạt (yếu tó thụ ng H c thuy t saussure chua xac dinhhĩa) [07], Cán cân, biếu trưng của công lý, không thể dược thay thế bằng bất cứ vật gì, chiến xa, chằng hạn» [081. Ta còn có thể nói thêm rằng ngay caH c thuy t saussure chua xac dinh
những biểu hiệu lễ phép cũng không chỉ bao hàm một quy ước sử dụng mà còn ngầm chứa một quy định nội tại nào đó về yếu tố lập nghĩa, khiến nó không tHọc Thuyết SaussureTác giả: Trằn Đức Thảo Nguyên tác: Le Saussurisme [01] Chuyển ngũ: Phạm Trọng LuậtTầm quan trọng xứng đáng của Ferdinand de Saussur H c thuy t saussure chua xac dinh hạn nguyên tắc độc đoán của ký hiệu, đến nỗi ta chỉ còn cách khảo sát mọi nghi lễ và biểu tượng dưới khía cạnh quy ước như một sự bắt buộc, và loại bỏ trên thực tế nếu không muon nói là tự cho mình cái quyền gạt bò, loại dấu hiệu hoàn toàn «tự nhiên» như cừ chì điệu bộ? Để biện minh, tác già cầu vi H c thuy t saussure chua xac dinhện «lý tường » sau: «... ký hiệu độc đoán thực hiện rõ hơn mọi dấu hiệu khác lý tường của phương pháp ký hiệu; chính vì vậy mà ngôn ngữ; hệ thống diễnH c thuy t saussure chua xac dinh
dạt phức tạp và phổ biến nhắt cũng dồng thời là hệ thống diển hình nhất; trong nghĩa này ngón ngữ học có thể trờ thành tổng thủ trường của toàn bộ ngHọc Thuyết SaussureTác giả: Trằn Đức Thảo Nguyên tác: Le Saussurisme [01] Chuyển ngũ: Phạm Trọng LuậtTầm quan trọng xứng đáng của Ferdinand de Saussur H c thuy t saussure chua xac dinhờng như chì có giá trị trọn vẹn cho loại ngôn ngữ khoa học, thứ chuyên ngữ xem sự diễn đạt một cách tách bạch những ý tưởng tách bạch là chính yếu, và trong mụcđích đó, sử dụng triệt đế một ngôn ngữ quy ước. Bằng sự đối giọng, chọn từ, lựa điệu, sắp câu, ngôn ngữ ngày thường cũnạ đã tìm cách đạt đến H c thuy t saussure chua xac dinh một phẩm chất diễn tả nào đó, và trong phàm cách này, không do bộ thề lệ của quy ước điều chỉnh, nhưng đôi khi lại đóng góp một cách quyết định vào qH c thuy t saussure chua xac dinh
uá trình lập nghĩa. Và nếu đúng thật là các ngôn ngó' biểu tượng khác nhau đểu cùng có một yếu to độc đoán do quy ước đặt định, thì cũng phải công nhậHọc Thuyết SaussureTác giả: Trằn Đức Thảo Nguyên tác: Le Saussurisme [01] Chuyển ngũ: Phạm Trọng LuậtTầm quan trọng xứng đáng của Ferdinand de Saussur H c thuy t saussure chua xac dinhlà nhờ vào sự tưong tự giữa cái biểu đạt trong nội dung bên trong của nỏ, với cái được biểu đạt. Điều nói trên đặc biệt đúng cho loại ngôn ngữ nghệ thuật mà mục đích chính là tạo tác ra nhũ’ng sản phẩm tự chúng có ý nghĩa, nói cách khác, tự chúng có sức biểu đạt và sức gợi cảm nhờ vào hình thế, cấu H c thuy t saussure chua xac dinhtrúc, và phẩm chất nội tại. Đúng là yếu tố quy ước, như ngữ pháp, vần điệu, «luật chơi» xây dựng vào mỗi thời kỳ, trọng mỗi lĩnh vực, và thậm chí ở mồH c thuy t saussure chua xac dinh
i nghệ sĩ vân còn là điều kiện để hiểu tác phẩm. Nhưng thực chất của thời điềm nghệ thuật luôn luôn được định nghĩa bởi cái mà Saussure gọi là «sức biHọc Thuyết SaussureTác giả: Trằn Đức Thảo Nguyên tác: Le Saussurisme [01] Chuyển ngũ: Phạm Trọng LuậtTầm quan trọng xứng đáng của Ferdinand de Saussur H c thuy t saussure chua xac dinh nghệ thuật, bởi chính định nghĩa của nó.Như thế, có thể nói rằng, từ những thấp thoáng hiểu ngầm trong ván bàn của GTNNTQ, đã minh thị hiện lên cái khả năng và sự cần thiết xây dựng một môn ký hiệu học khác; đối tượng cùa nó sẽ là không gian mênh mông của đủ thứ phương thức diễn tả, tuy linh tinh t H c thuy t saussure chua xac dinhạp nhạp song cùng hướng về một lý tường mà ta có thể gọi là lý tưởng thầm mỹ, để đổi lập với lý tưởng khoa học dựa trên sự phân biệt bằng quy ước lấyH c thuy t saussure chua xac dinh
nguyên tắc đôc đoán của kỷ hiệu làm cơ sở. Nó bao gồm điệu bộ, nghi thức, biểu tượng, các phương thức tượng hình đa tạp, vô số màn diễn xuất bằng cử cHọc Thuyết SaussureTác giả: Trằn Đức Thảo Nguyên tác: Le Saussurisme [01] Chuyển ngũ: Phạm Trọng LuậtTầm quan trọng xứng đáng của Ferdinand de Saussur H c thuy t saussure chua xac dinhự nẩy nờ tột bậc. ở đây, rõ ràng là chúng ta đang đứng trước một tập hợp dấu hiệu đồng nhất, vừa rông mở vừa chặt chẽ theo kiểu riêng của nó; có thể gọi đấy là hệ thống tổng quát của loại dấu hiệu nội tại hay [biểu hiệu] nghệ thuật - theo nghĩa của aisthésis, cảm giác- mà đặc tính là sức biếu càm nộ H c thuy t saussure chua xac dinhi tại cùa yếu tố lập nghĩa, tương phản với hệ thống tống quát của loại ký hiệu độc đoán do quy ước xã hội đặt định, ở hệ thống trước, tính đồng nhất hH c thuy t saussure chua xac dinh
ình thành trong cấu trúc biện chứng luòn luôn phát triền thuộc nội dung lịch sử của nó, tương phản với sự đồng nhất được định nghĩa bằng cấu trúc hìnhHọc Thuyết SaussureTác giả: Trằn Đức Thảo Nguyên tác: Le Saussurisme [01] Chuyển ngũ: Phạm Trọng LuậtTầm quan trọng xứng đáng của Ferdinand de Saussur H c thuy t saussure chua xac dinhình diện một cách trực tiếp nội dung của ý nghĩa trong trực quan cảm giác, còn hệ thống sau chỉ cho cái nội dung ấy một sự diễn tà theo quy ước, rõ ràng hơn về hình thức, để có thể triển khai trên bình diện suy luận. Chứng cỏ' của sự kiện này là người ta hoàn toàn cỏ khả náng học một ngôn ngữ’ cực k H c thuy t saussure chua xac dinhỳ xa lạ từ nhưng dấu hiệu nội tại hay [biểu hiệu] nghệ thuật (cừ chì hoặc thứ gì khác) - điều mà nhà thám hiểm bắt buộc phái làm khi đặt chân lên mộtH c thuy t saussure chua xac dinh
mảnh đát mới - trong khi thật khó lòng, và nói chung là không thể nào, xây dựng lại toàn bộ một hệ thống biểu hiệu nghệ thuật từ sự miêu tả thuần túy Học Thuyết SaussureTác giả: Trằn Đức Thảo Nguyên tác: Le Saussurisme [01] Chuyển ngũ: Phạm Trọng LuậtTầm quan trọng xứng đáng của Ferdinand de Saussur H c thuy t saussure chua xac dinht của tác phảm với một sự thận trọng và dè dặt hợp lý nào đó, bỗng dưng biến thành sự’ đồng hoá đơn thuần mọi cấu trúc dấu hiệu với cấu trúc âm từ mà không có tới một lòi biện minh. Tác giả khẳng định thẳng một mạch: «Trong ngôn ngữ, cũng như trong mọi hệ thống dấu hiệu nào khác, yếu tó phân biệt dấ H c thuy t saussure chua xac dinhu hiệu, dấy chính là yểu tó cẩu thành nó» [Ị 01. Tuy nhiên, sự chứng minh khẳng định trên chì được thực hiện cho ngôn ngữ như hệ thống ký hiệu âm từ,H c thuy t saussure chua xac dinh
trên cơ sở là một từ, bởi tính cách độc đoán của nó, không thể có đặc tính nào khác hơn là sự tự phân biệt với các từ khác. Câu nói thêm «như trong mọHọc Thuyết SaussureTác giả: Trằn Đức Thảo Nguyên tác: Le Saussurisme [01] Chuyển ngũ: Phạm Trọng LuậtTầm quan trọng xứng đáng của Ferdinand de Saussur H c thuy t saussure chua xac dinhên thực tế, đã được bao hàm như một định đề ần trong chính nguyên tắc khào sát mà ông vừa trình bày về quan hệ giũa ý nghĩa với giá trị. Ý nghĩa [11] cùa một từ, được định nghĩa như «mặt trái cùa hình ành thính giảc» [12] của nó - thí dụ,khái niệm được biếu đạt «arbre» là mặt trái cùa hình ành thính H c thuy t saussure chua xac dinh giác biểu đạt là arbre, arbor, tree, Baum, V. V... tùy ngôn ngũ’ - dường như lẫn lộn một cách nào đó với giá trị ngôn ngữ được trình bày lúc đầu nhưH c thuy t saussure chua xac dinh
« dặc tính biểu trưng ý tường» [13] của một từ.Tuy thế, giá trị cũng xuất hiện như bị quy định bởi quan hệ đối lập giữa các ký hiệu với nhau. Giá trịGọi ngay
Chat zalo
Facebook