Hng dn mt khai nim xa hi hc v xa
➤ Gửi thông báo lỗi ⚠️ Báo cáo tài liệu vi phạmNội dung chi tiết: Hng dn mt khai nim xa hi hc v xa
Hng dn mt khai nim xa hi hc v xa
Bài chuyên đề viết cho Đe tài nghiên cứu ’‘Tính phô biên vã linh đặc thù cúa xà hội dàn sự” (chu nhiệm : PGS.TSKH Bùi Quang Dũng) của Viện Khoa học Xã Hng dn mt khai nim xa hi hc v xa ã hội Việt Nam. tháng 9-2008.Hướng đến một khái niệm xã hội học về xã hội dân sựTrần Hữu QuangMỞ đầuTại Việt Nam hiện nay, thuật ngữ "xã hội dàn sự" hay "xà hội công dân" đà dần dà xuất hiện ngày càng nhiều hơn từ khoảng trên dưới nãm năm trơ lại đây trên báo chi và một số diễn đàn. cùng như bắt đầu Hng dn mt khai nim xa hi hc v xa trớ thành đối tượng thào luận và nghiên cửu trong một số tập san nghiên cứu1 và công trình nghiên cứu. Tuy nhiên, diêm mới ở đây không phái là chuyệnHng dn mt khai nim xa hi hc v xa
ngôn từ hay thuật ngừ. mà đáng chú ý là sự xuắt hiên của một khái niệm mới. nói chính xác hơn là một cách nhìn nhận mới. hay thậm chí có thê nói là bBài chuyên đề viết cho Đe tài nghiên cứu ’‘Tính phô biên vã linh đặc thù cúa xà hội dàn sự” (chu nhiệm : PGS.TSKH Bùi Quang Dũng) của Viện Khoa học Xã Hng dn mt khai nim xa hi hc v xa úng ta có thề nói rang số1 Xem chẳng hạn Lè Vản Quang. "Quan hệ giữa nhà nước xà hòi chu nghía vã đời song xà hội dãn sự". Tạp chi Triết học, tháng 3-2004 ; Trân Hữu Quang. "Phát triền các định chế xà hội : Một trong những tiền đề xã hội của quả trinh phát triển ở thành phố Hồ Chi Minh", Tạp chi Kho Hng dn mt khai nim xa hi hc v xa a học xã hội. số 11 (87). 2005, trang 20-26 ; Tương Lai. "Nhã nước pháp quyển và xả hội dân sự". Tạp chi Nghiên cừu Lập pháp. 11-2005 : Quý Đỗ. "Thề nHng dn mt khai nim xa hi hc v xa
ào lã 'xã hội còng dàn' ?". Tạp chi Tia sáng. 8-5-2006; Bùi Quang Dũng. "Xà hợi dân sụ : khái niệm vã các vấn dề", tạp chi Triết học. so 2 (189). 2007Bài chuyên đề viết cho Đe tài nghiên cứu ’‘Tính phô biên vã linh đặc thù cúa xà hội dàn sự” (chu nhiệm : PGS.TSKH Bùi Quang Dũng) của Viện Khoa học Xã Hng dn mt khai nim xa hi hc v xa n sự". Tạp chi Cộng sán, số 12 (132). tháng 7-2007 ; Trằn Ngọc Hiên. "Kinh tế thị trường định hướng xồ hội chu nghía với nhà nước pháp quyền và xà hội dồn sự nước ta". Top chi Cộng san. số 10 (154) tháng 5-2008 ; Vò Khánh Vinh, "Một so vấn đề lý luận về xà hội dân sự". Tạp chí Khoa học xà hội. số 04 Hng dn mt khai nim xa hi hc v xa (116). 2008.1phận bị nghi ngại và né tránh của khái niệm "xù hội dán sự" ớ Việt Nam hiện nay cùng có phần tương tự như số phận cùa khái niệm "kinh tểHng dn mt khai nim xa hi hc v xa
thị trường" vào dằn thời kỳ đổi mới.2 Tác gia bài mày côn nhỡ một càu chuyện nghe kê lại như sau : trong thập niên 1980, có một cán bộ khi hat đâu điBài chuyên đề viết cho Đe tài nghiên cứu ’‘Tính phô biên vã linh đặc thù cúa xà hội dàn sự” (chu nhiệm : PGS.TSKH Bùi Quang Dũng) của Viện Khoa học Xã Hng dn mt khai nim xa hi hc v xa một nhà kinh doanh người Hoa xem người này định nghía thê nào là "kinh lê thị trường" ; ông này lúng túng không biết tra lời thế não, vi òng ta thực sự không hiếu câu hỏi mã cùng chằng bicl the nào lã "kinh le thị trường" ! Nhà kinh doanh trong xà hội Sài Gòn ngây xưa lãm ăn sinh sống một cách tự nh Hng dn mt khai nim xa hi hc v xa iên trong nền kinh tế thị trường mà không cần phái hiếu thế nào là "kinh tế thị trường", cũng giống y như chúng ta hít ihờ không khi hàng ngày hàng giHng dn mt khai nim xa hi hc v xa
ò mà chang hề thắc mắc COI phai dịnli nghía thế nào là không khí. Có lê cùng chính vi lý do tương tự mã trong giới học thuật khoa học xà hội ớ phưcmg Bài chuyên đề viết cho Đe tài nghiên cứu ’‘Tính phô biên vã linh đặc thù cúa xà hội dàn sự” (chu nhiệm : PGS.TSKH Bùi Quang Dũng) của Viện Khoa học Xã Hng dn mt khai nim xa hi hc v xa cứu trơ lại mối quan hệ giừa nhã nước với xà hội sau khi hệ thống các nước xà hội chú nghĩa Đông Âu sụp đố vào cuối thập niên 1980. đầu thập niên 1990.Trong tiếng Việt, các thuật ngừ "xà hội dân sự", "xà hội công dân" hay cùng có người gọi Là "xà hội thi dân", "xà hội dân chính" hay "xà hội nhân dân Hng dn mt khai nim xa hi hc v xa ", được dùng đê biểu thị khái niệm civil society (tiếng Anh. hay socĩété Civile trong tiếng Pháp, biirgerỉiche Gesellschaft hay Zivilgesellschaft tronHng dn mt khai nim xa hi hc v xa
g tiếng Đức. hay epaotcồaHCKoe oóuịecmeo trong liếng Nga). Các bân dịch trong bộ Mác-Ảng-ghen Toàn tập do Nhà xuất bân Chính tri quốc gia ấn hành năm Bài chuyên đề viết cho Đe tài nghiên cứu ’‘Tính phô biên vã linh đặc thù cúa xà hội dàn sự” (chu nhiệm : PGS.TSKH Bùi Quang Dũng) của Viện Khoa học Xã Hng dn mt khai nim xa hi hc v xa tiếng Anh2 Xcru thêm vãi nhạn định sau : "Trước đây. chúng la đà c ngại kinh lẽ thị trường, sau dó cũng dãn do mãi khi xác dinh Nhà nước pháp quyên và bày giỡ lại chân chừ về xã hội dàn sự. Trạng thãi tư duy ấy càng dể hièu. vi chỗ dứng hiện nay cùa chúng ta van chưa cách xa diem xuất phát bao nhiêu Hng dn mt khai nim xa hi hc v xa , nơi mà rư duy chủ quan duy ý chi với bệ đờ nền ván hóa liêu nông lúng ngự trị" ( Iran Ngọc 111C11. "Kinh lề thị trường định hướng xà hội chũ nghía vHng dn mt khai nim xa hi hc v xa
ới nhã nước phap quyên vã xà hội dan sự nước ta", Tạp chi Cộng sân, sổ 10 (154) tháng 5-2008). "Năm 2002 Civicus vào Việt Nam phối hợp cùng UNDP tim dBài chuyên đề viết cho Đe tài nghiên cứu ’‘Tính phô biên vã linh đặc thù cúa xà hội dàn sự” (chu nhiệm : PGS.TSKH Bùi Quang Dũng) của Viện Khoa học Xã Hng dn mt khai nim xa hi hc v xa Ngọc Dinh. "Dũng sợ xà hội dãn sự Tuổi trẻ cuối tuần, 21-5-2006. trang 15).-)civil society thường được dịch sang liếng Trung bang ba thuật ngừ “xâ hội thị dân” (^K?±ế), “xã hội dàn gian” (KMteè) vã “xã hội công dàn” (í'ĩRt±Ố). nhưng phổ biến nhất hiện nay là thuật ngừ "xà hội công dân ’. "’Xà hội t Hng dn mt khai nim xa hi hc v xa in dân' là cách dịch kinh điên cúa lừ 'civil society' trong nhùng bán dịch các lác phàm kinh điển cua chu nghĩa Mác sang tiếng Trung. Tuy nhiên, nhiềuHng dn mt khai nim xa hi hc v xa
người Lại dùng thuật ngừ này đe chi xà hội lư sân, vì thè nó lì nhiều mang ý nghĩa liêu cực. 'Xà hội dân gian' dược nhiều nhã sư học sư dụng khi nghiBài chuyên đề viết cho Đe tài nghiên cứu ’‘Tính phô biên vã linh đặc thù cúa xà hội dàn sự” (chu nhiệm : PGS.TSKH Bùi Quang Dũng) của Viện Khoa học Xã Hng dn mt khai nim xa hi hc v xa thè hiện được hết V nghĩa chinh trị cua từ nguyên gốc riềng Anh 'civil society'. Sau nãm 1978, thuật ngừ 'xà hội công dàn' được gic'n học giá Trung Quôc sứ dụng và dần trớ nên phô biến trong giới học thuật nước nãy."’rhực ra, ngay lính tù civil (tiêng Anh vã tiêng Pháp) hay bỉirgerliche (liếng l)ức) Hng dn mt khai nim xa hi hc v xa cũng đà mang những nội hàm khác nhau tùy theo bói cành SŨ dụng. Tinh từ civil (dân sự. hay dân chinh, hay thuộc về lĩnh vực công dân) cỏ thể hiểu làHng dn mt khai nim xa hi hc v xa
đối lập với cái gì thuộc về tôn giáo (religions), đối lập VỚI lĩnh vực quân sự (military), hay trong luật học là đối lập với hình sự (penal) hay thươnBài chuyên đề viết cho Đe tài nghiên cứu ’‘Tính phô biên vã linh đặc thù cúa xà hội dàn sự” (chu nhiệm : PGS.TSKH Bùi Quang Dũng) của Viện Khoa học Xã Hng dn mt khai nim xa hi hc v xa lịch sự (cùng gốc với chừ civilized) đổi lập với cái gi hoang dà. thò lỗ, và tất nhiên cũng có nghĩa Là lĩnh vực dân sự đối Lập VỚI lình vực chính trị (political). Trong tiếng Đức, tính lử biirgerliche (trong cụm từ biirgerìiche Gesellschaft mà Georg F. Ilegel và Karl Marx sư dụng) xuất phát tử chừ Hng dn mt khai nim xa hi hc v xa Biirger (tương ứng với chừ bourgeois trong tiếng Anh và tiếng Pháp) lá một thuật ngừ khó lìm được một chừ tương đương duy nhất trong liếng Việt, vã cằHng dn mt khai nim xa hi hc v xa
n dược hiểu và dược dịch theo từng văn cánh, chứ không thè chi dơn gian dùng chữ “lư sân”. () châu Au ngày xưa, chữ Biirger hay bourgeois thoạt đâu lãBài chuyên đề viết cho Đe tài nghiên cứu ’‘Tính phô biên vã linh đặc thù cúa xà hội dàn sự” (chu nhiệm : PGS.TSKH Bùi Quang Dũng) của Viện Khoa học Xã Hng dn mt khai nim xa hi hc v xa ghĩa lã citizen (“thường dân") lức những lâng lớp không thuộc hàng giáo sì (lâng lừ) mà cùng không phai là qui tộc hay quan Lại. nhưng có tãi san và không phai sống bằng lao dộng chân tay. Nhưng, kể nr Hegel, nó lại dược phân biệt vôi citoyen (lừ l .a I inh : civis), lức với “công dân” của một “nhã Hng dn mt khai nim xa hi hc v xa nước”, xuâl phát từ quan niệm cùa Ilegel về xã hội dàn sự (biirgerỉiche Gesellschaft). Hegel *’ Du Khả Binh. "Xã hội công dàn Tiling Quốc : khái niệm,Hng dn mt khai nim xa hi hc v xa
phàn loại và hoàn cành che độ", Tạp chi Khoa học Xà hội Trung Ouoc, so 1-2006. dần lại theo Phùng Thị Huệ. Phạm Ngọc Thạch, "Xầ hội cõng dãn Trung QuBài chuyên đề viết cho Đe tài nghiên cứu ’‘Tính phô biên vã linh đặc thù cúa xà hội dàn sự” (chu nhiệm : PGS.TSKH Bùi Quang Dũng) của Viện Khoa học Xã Hng dn mt khai nim xa hi hc v xa à nước, coi đây lả lĩnh vực hoạt động kinh tế-xà hội cua nhùng cá nhân với nhau, trong khi nhà nước có mục đích cao hơn nhiều so với sự điểu tiết nhừng quan hê giừa những cá nhân trong "xã hội dân sự". "Xà hội dân sự" biến cá nhân thành một Bilrger, còn “nhà nước” biến cá nhàn thành một citoyen, tức Hng dn mt khai nim xa hi hc v xa thành một công dần của một nhà nước nhất đinh như nước Pháp, nước Phổ. chứ không đơn thuần là một Biỉrger (trader) có thể lâm ăn buôn bán vói cả ngườHng dn mt khai nim xa hi hc v xa
i Pháp lần người Phổ. Nhưng chừ Biirger trong tiếng Đức hiện nay iại chi có nghĩa là "người công dân”, còn biỉrgerliche Geselỉscha/Ì có nghĩa lã "xà hBài chuyên đề viết cho Đe tài nghiên cứu ’‘Tính phô biên vã linh đặc thù cúa xà hội dàn sự” (chu nhiệm : PGS.TSKH Bùi Quang Dũng) của Viện Khoa học Xã Hng dn mt khai nim xa hi hc v xa ử dụng thuật ngữ "xã hội dân sự".Ở Tày Âu, thuật ngừ civil society kề từ khi ra đời tới nay thực ra lã một thuật ngừ khá mơ hồ và đa nghĩa, thậm chí có thê mang những nội hàm trái ngược hẳn nhau, tùy theo từng tác già vào từng thời kỳ lịch sữ. và gần dây được cà nhùng người phe tà lẫn phe hữu sư dun Hng dn mt khai nim xa hi hc v xa g theo nhùng V nghĩa khác nhau nhảm biện hộ cho các quan điểm cúa minh, đến mức mà cụm từ này gần như trở thành một thử khẩu hiệu thôi trang hay đồ trHng dn mt khai nim xa hi hc v xa
ang sức !5Trong các ngành khoa học xà hội, người ta thưởng không đồng V với nhau về sự tách biệt về mặt lý thuyết, cũng như về mối quan hệ giừa các lĩGọi ngay
Chat zalo
Facebook